Má Tôi Và Xôi Chiên Phồng

BBT xin đăng lại một bài viết đầy ắp kỷ niệm của một "nàng dâu khóa 7/68KQ", chị Nguyễn Phước Huyền Tôn Nữ Thị Sâm, hiền thê của anh Võ Đoàn Hồng, để nhớ về anh, một người bạn dễ thương của Khóa đã ra đi trước chúng ta... Nguyễn Phước Huyền Tôn Nữ Thị Sâm Tôi về làm dâu gia đình chồng ở xứ Bưởi Biên Hòa thắm thoát nay đã được 35 năm. Trước năm 70, tôi làm việc cho một dược phòng của Pháp tại Sài Gòn. Khi nào xong cuộc họp hàng tháng, được dịp thì bạn bè rủ cùng nhau đi ăn uống. Có một người bạn đề nghị đi Biên Hòa thăm một người thân và hứa là sẽ hướng dẩn đi ăn một món ăn rất đặc biệt. Thế là chúng tôi cùng nhau đi Biên Hòa, một thành phố mà tôi chưa bao giờ đặt chân đến. Chúng tôi được đưa đến một nhà hàng nằm sát bờ sông Đồng Nai rất thơ mộng. Dòng sông lặng lờ trôi đi, thật êm đềm, mang đến cho tôi một sự yên tĩnh nhẹ nhàng. Bên kia bờ, những mái nhà đỏ nằm xen lẫn trong hàng cây xanh rì với những ngọn dừa cao lêu khêu; và cuối tầm mắt, một cây cầu sắt vắt ngang sông, cây cầu đã dẫn tôi đến thành phố nầy. Hình ảnh nầy tạo ra một khung cảnh rất nên thơ và hữu tình. Người bạn tôi kêu gọi món ăn, và khi được mang ra, thì tất cả chúng tôi đều trố mắt nhìn. Một quả gì giống như trái banh, tròn trịa, vàng lượm, còn đang bốc khói nằm trên một cái dĩa trông thật lạ lùng. Sau đó mới được giải thích, đó là món xôi chiên phồng, rất đặc biệt, để dùng ăn chung với gà đút lò hoặc gà hấp rau răm, và cũng là món ăn đặc biệt của nhà hàng Tuyết Hồng nầy. Được chỉ cách ăn, chúng tôi dùng đũa xâm vào quả xôi đó, và mới biết là bên ngoài lớp nếp dòn tan nhưng bên trong ruột trống rỗng. Đem miếng xôi ngon ngọt đó chấm vào nước sauce của gà đút lò hoặc gà hấp, kèm thêm miếng thịt gà thơm tho, thì quả thật ngon tuyệt. Đủ các khẩu vị trong món ăn đó: vừa dòn nhưng không cứng, vừa ngọt, vừa mặn, vừa chua. Đó là lần đầu tiên tôi đuợc ăn món xôi chiên phòng tại Biên Hoà. Lúc ra về, tôi gắng nhớ địa chỉ để khi nào có dịp, tôi sẽ trở lại thưởng thức mớn ăn quá đặc biệt nầy. Nhưng vì công việc, tôi đi hướng về các thành phố miền Trung nhiều hơn. Mỗi tháng về họp tại Saigon, dư vị món xôi phòng còn vương vấn, bao lần tôi định về Biên Hòa để thưởng thức mớn ăn đặc biệt đó nhưng không thực hiện dược. Bẵng đi thời gian 2 năm sau, do định mênh hay duyên kiếp, tôi lại lập gia đình với nhà tôi, nguyên là người con trai thứ ba của Ba Má tôi, là chủ nhân của nhà hàng Tuyết Hồng ở Biên Hoà mà trước đây tôi đã được thưởng thức món Xôi Chiên Phồng đặc biệt đó. Khi tôi đi lấy chồng xa, Ba tôi không vui lắm, vì tôi là con gái út trong nhà, mẹ mất sớm, đuợc gởi đi học trường đạo với các soeur, nên rất được cưng chiều. Mọi việc trong nhà, Ba tôi đều lo cho tôi, thậm chí cho đến việc nấu nồi cơm tôi cũng không rành nói chi đến việc nấu ăn nên khi nghe tôi đi lấy chồng xa, Ba tôi lo lắm. Bên chồng thì làm nhà hàng, nấu ăn giỏi, chị em bên chồng thì đông, tôi thì việc bếp núc không biết gì hết. Ông lo thì cũng đúng lắm. Tôi nói với Ba tôi, "Ba đừng lo nghĩ gì, con chấp nhận tất cả." Về làm dâu bên chồng, tôi được biết là Má chồng tôi thật hiền đức và phúc hậu. Má tôi lo cho gia đình rất chu đáo, hết lòng hết dạ. Trong đời tôi, tôi chưa hề gặp được một người đàn bà nào đảm đang, lo lắng cho chồng cho con như Bà vậy. Ba chồng tôi là một nhà thầu xây cất tiếng tăm đời Pháp (50-55); đã xây cái đập nước trong Dưỡng Trí Viện Biên Hòa, và các cơ sở lớn khác như trường Thiếu sinh quân Vũng Tàu, Trường truyền tin Vũng Tàu. Đời người như giòng thủy triều, lên rồi lại xuống, nên Ba tôi đã làm tiêu tan sự nghiệp, trắng tay. Má tôi phải tảo tần, khổ nhọc gầy dựng trở lại, tạo dược một cái quán nhỏ trên miếng đất của căn nhà đang ở, sát bờ sông Đồng Nai, để nuôi gia đình. Với sự chịu đựng cực khổ, khó khăn và sự tìm hiểu, học hỏi, Bà đã gầy dựng lại cơ nghiệp, biến một cái quán nhỏ thành một cái nhà hàng nổi tiếng, lo cho con cái đi du học mong sau nầy, con cái sẽ không bị khổ cực như Bà. Tôi phải nói rằng, ít có người phụ nữ nào như Bà. Được sanh ra trong một gia đình gia giáo (Ông giáo Giỏi), Bà được gởi đi học ở trường Áo Tím (Gia Long), thầu gạch, cát rất có tiếng tăm làm ăn trực tiếp với người Pháp, Bà đã tạo dựng cơ ngơi cho gia đình . Nhưng khi xa xút, Bà đã không ngần ngại lăn xả ra , khổ nhọc, cực khổ tạo dựng lại, để mà từ đó đưa ra được một món ăn lạ cho Xứ Bưởi: đó là món Xôi chiên phòng. Tôi nghe Má tôi kể lại rằng, có một bà ở Bình Dương nấu xôi ăn. Còn dư lại, bà tiếc không bỏ nên hôm sau bà trộn ít đường vô, chiên ăn thấy ngon ngon, nên truyền miệng cho nhau. Ban đầu Má tôi cũng làm như vậy chiên xôi 2 mặt cho vàng, để dùng chung với gà. Vô tình, một bữa nọ, chị bếp cũng chiên như vậy nhưng thấy sao hơi phình phình lên như cái gối. Và từ đó, với thời gian và kinh nghiệm, món xôi chiên phòng được ra đời. Má tôi mở nhà hàng trên 20 năm, nhà bếp có khoảng 10 người giúp việc, đa số là bà con xa gần ở Tân Uyên, Thạnh Hội. Má tôi đào tạo rất nhiều, nhưng chỉ có vài người chiên được xôi chiên phồng được như ý. Trong số đó có Chị Ngọc, năm 1984, chiếm được Giải Huy Chương Vàng toàn quốc với món xôi chiên phồng. Hiện nay ngoài chị Ngọc, có chị Sáu Đắt mở môt quán ăn ở Bình Dương đặc biệt có món xôi phồng nầy. Và có luôn cô Nguyệt hiện đang làm việc với cô em gái thứ bảy của gia đình, mở tiệm hủ tiếu Nam Vang tại địa điểm cũ của nhà hàng Tuyết Hồng, vẫn nhận đặt lãnh xôi chiên phồng cho những tiệc cưới và lễ lớn nhưng phải đặt trước cả tháng mới có. Món Xôi chiên phồng nầy đã lan tràn nhiều nơi, nhưng xôi có ngon hay không là tùy ở người làm Xôi phải vàng óng, phải tròn và không được dẹp đầu. Khi ăn, người nào quan trọng nhất trong bàn lấy kéo cắt xôi làm 6 miếng như hình hoa sen Và xôi phải dòn mềm, không được cứng và đủ độ ngọt mới đúng là xôi chiên phồng của nhà hành Tuyết Hồng năm xưa. Vật liệu để làm xôi phồng thì rất giản dị: nếp nấu thành xôi trắng + đường + dầu. Không dùng bột nổi, hay mùi vị gì khác. Xôi được thành hay không là do sự khéo léo lúc chiên nào là ém xôi, xoay xôi, lật ngược xôi. Và có thêm danh từ ngộ nghỉnh nữ là "vuốt đít" xôi. Giống như lính, khi ra trận thì có thể bị mang thương tích, khi chiên, muốn có cái xôi tròn, đẹp và ngon, thì cũng phải bị phỏng một ít. Phần tôi, từ một nàng dâu không biết nấu nồi cơm, tôi đã được Má tôi chỉ dạy rất nhiều, luôn cả món ăn thuần túy chỉ có ở Biên Hòa mới có: đó là món Dưa Mắm Nêm. Món nầy ăn với món cá hấp kiểu Biên Hòa thì tuyệt! Nói như vậy không có nghĩa là tôi nấu ăn ngon. Vì đôi khi tôi nấu ăn cho người khác thưởng thức, tôi không biết tôi nấu có đúng với cái món tôi mà làm không. Vì cho đến nay khi tôi về thăm chị ruột tôi, tôi để nghị để tôi trổ tài nấu cho mấy cháu tôi ăn, chỉ tôi "Thôi thôi, Dì để đó cho Chị làm, Dì mà nấu ăn cái chi, hỉ?" Gặp lại các bạn trường Dòng cũ, tôi đề nghị để tôi nấu phụ tiếp, các bạn tôi cừơi khì "Thôi đừng xạo xự, mi mà biết nấu cái chi!" Nhà tôi và tôi, đôi khi muốn tiếp nối lại việc làm của Má tôi để cho món xôi chiên phồng, gà hấp rau răm được biết đến nơi xứ người, nhưng sức khỏe thì chỉ đủ dùng, nhân lực thì không có nên đành bỏ ý nghĩ nầy. Nay viết vài dòng để hoài niệm về Má tôi và xôi chiên phồng. Nghỉ đến Má rất nhiều trong dịp lễ Vu Lan. Ngọc Tâm Nguyễn Phước Huyền Tôn Nữ Thị Sâm