Friday, May 30, 2014

Kỷ Niệm

Mời các bạn xem lại ít hình ảnh những lần họp mặt trước:


Reunion 2011 ( RU-43 )

Click on Left/Right arrow to see Prev/Next photo!

Click here for RU-43 all photo slideshow!





Trung Mù bị... kicked ra đường?



Đố các bạn biết bàn tay ai đang chụp hình đây?



Reunion 2008 ( RU-40 )

Click here for RU-40 (Reunion 2008)
Photos by Nguyễn Thế Long




Click on the video below to play!

Reunions 1998, 2000, 2003 ( RU-30, RU-32, RU-35 )

Westminster, California




Click on the video below to play!

Reunion 1996 ( RU-28 )

Portola Hills, California

Thursday, May 29, 2014

Vòng Xoáy Cuộc Đời

Truyện ngắn
Xanh Thỵ Nhạn Trắng

Thiện bước dọc theo con đường đẫn đến ga. Buổi sáng, trời trở lạnh. Chàng kéo nhẹ cổ chiếc áo sơ mi đã bạc màu lên cao và đưa mắt nhìn quanh. Mọi người vẫn tấp nập ngược xuôi, chả ai bận tâm chú ý tới chàng. Nhìn những cửa hàng đông người mua sắm vui vẻ, Thiện chợt nhớ hôm nay là ngày chủ nhật. Cái ngày mà mấy năm về trước, chàng cũng đã háo hức hẹn hò với Xuân, đã cùng nàng bát phố mua sắm, khi hai người yêu nhau.

Ngày đó Xuân còn là một cô gái nhí nhảnh, ngây thơ, với mái tóc dài buông thả, với những cử chỉ nũng nịu, gọi mời. Chàng đã gặp Xuân lần đầu như thế, khi đến trường đón em gái chàng về. Gần chục chiếc đầu thò ra ở cùng một khung cửa sổ nghịch ngợm:

- Này, này anh gì ơi, anh tìm ai vậy?

- Em đây mà anh.

- Ôi, người hùng của lòng em.

Và những tiếng cười to vô tội vạ. Trong đó, Xuân, cô gái đứng giữa bọn thì lặng im, cười tít mắt. Cả một lũ giặc cái đang thi nhau quậy, thì em gái chàng xuất hiện, cất tiếng gọi:

- Anh Thiện.

Thiện quay lại mỉm cười và hỏi:

- Xong chưa em? về thôi.

Cả lũ quậy nhí nháo:

- Chết chửa, cô Ngân kìa.

- Cô ơi, ai vậy cô?

- Chắc là tụi mình vỡ mộng rồi...

- Tầm bậy, tao thấy bồ cô Ngân rồi mà... Chắc là anh cô đó.

Bỏ sau lưng những tiếng xì xào, bàn tán của lũ con gái học nghề. Thiện rú xe chở em chàng về. Trong đầu óc chàng, cái hình ảnh Xuân, với nụ cười tươi, với chiếc răng khểnh, với cái vẫy tay trêu chọc, cứ chập chờn ẩn hiện...

Thiện lắc đầu, cố xua đi những hình ảnh không đâu vào đâu đang ùa ngập vào tâm trí chàng. Bây chừ đã không còn gì để nghĩ ngợi hay khơi lại cái quá khứ đó nữa... Tất cả đã đổi thay. Đổi thay từ khi Thiện không còn là một người hùng với ba mai nở rộ trên vai, với bộ quân phục láng mướt, với chiếc xe Jeep tà tà trên đường phố mỗi chiều, với lối tiêu tiền phóng khoáng, hào hoa.

Thiện bây chừ chỉ là một người rừng, lơ ngơ giữa lòng phố, nhìn những đổi thay của cuộc sống sau 8 năm dài xa cách. Chiếc áo bạc màu cũ kỹ, chiếc quần ngắn ngủn, nhàu nhèo, với đôi dép lê bằng nhựa xỏ chân. Túi thì rỗng tuếch, chưa đủ tiền để ăn một bát phở vỉa hè, thì mơ hay nhớ, chỉ để mà ngậm ngùi thôi.

Thiện buồn bã không biết mình nên đi đâu, làm gì? cho hết một ngày chủ nhật dài vô vị. Chàng không muốn quay về nhà, để nhìn Xuân vô ra thở dài, liếc, háy hay quăng bể cái này sang cái khác. Chàng không trách gì Xuân. Cuộc sống với những đổi thay, đâu phải chàng hay Xuân quyết định được. Tất cả còn tùy thuộc vào môi trường chung quanh nữa.

Dưới mắt mọi người, bây giờ, Thiện là một gánh nặng cho Xuân, cho con gái chàng mà thôi. Chỉ một mình Xuân phải đi làm để gánh hết cả nhà. Ai cũng nhìn Xuân ái ngại. Ngay cả Thiện cũng thấy thế. Chàng cũng muốn lăn xả, muốn hòa nhập, bỏ qua hết tự ái, hết sĩ diện hão huyền, của một ngày xưa lừng lẫy, để kiếm bất cứ một công việc gì, dù tồi tệ đến đâu cũng được, để mưu sinh, kiếm sống.

Nhưng, đâu có dễ dàng như vậy. Cuộc sống đã không chừa cho Thiện một lối thoát. Không nơi nào thuê mướn chàng. Những cái lắc đầu chối từ ngày càng làm chàng thêm mêt mỏi, chán chường. Có lẽ những ngày dài ở trại giam, Thiện cũng chưa bao giờ hình dung cái cuộc sống khi Thiện trở về lại khó khăn đến thế. Ngay cả chuyện tình cảm. Thiện lại càng khó có thể hình dung ra những cảnh đau lòng như hôm nay. Tám năm, ôi tám năm đã đổi thay vận mệnh của một con người...

Một chiếc lá vô tình rơi xuống, quẹt nhẹ vào mặt chàng. Thiện giật mình nhìn lên. Những hàng cây thưa lá, trơ cành khẳng khiu, chới với lên bầu trời như muốn níu kéo một cái gì ngoài tầm với. Cái bảng hiệu nhà ga hiện ra trước mắt chàng. Đi. Phải đi thôi. Nhưng đi đâu bây giờ?

Trở về lại với gia đình chàng ư? Không, lại càng không nên thế. Em chàng cũng đang thất nghiệp cùng chồng. Cũng đang đi kinh tế mới, kiếm sống qua ngày với chị chàng. Nếu Thiện về, cả gia đình sẽ dang tay đón, nhưng như thế lại trút gánh nặng từ vai người này, sang vai người khác mà thôi. Hơn thế nữa, hộ khẩu chàng đang ở đây, cùng Xuân và con gái. Chính quyền đang quản lý chàng, Thiện không thể tùy tiện đi được.

Thiện buồn rầu lê bước vào nhà ga. Thẫn thờ nhìn thiên hạ đưa tiễn nhau. Trong bất chợt, Thiện nghe có người gọi tên mình:

- Thiện, Thiện...

Thiện đưa mắt nhìn quanh, tìm kiếm. Một cái vẫy tay gọi. Thành, bạn chàng đang ngồi uống cà phê ở quán, đợi tàu. Thành đứng lên vồn vã:

- Lại đây, gặp mày tao mừng quá...

Rồi nhìn Thiện ái ngại:

- Sao, mới về hả?

- Ừ, 8 năm, còn mày?

- Tao chỉ 2 năm thôi, có ông già bảo lãnh mà...

- Ừ, cái dù bao giờ cũng che cho cái cáng mà.

Và cả 2 cùng cười. Thành gọi thức ăn sáng mời Thiện:

- Tao chừ ở Nha Trang với ông bà già tao. Hôm nay về đây có chút việc. Chừ xong rồi, lại phải vào. Cũng may, hồi đó chưa chịu lấy vợ, bây giờ gia đình có nuôi cũng chả sao... Có dịp vào Nha Trang, ghé tao chơi. Địa chỉ của tao đây...

Thiện nhét vội tờ giấy ghi địa chỉ của Thành vào túi, cười bâng qươ:

- Ừ, tao sẽ ghé, nếu có dịp...

Có tiếng nói từ chiếc loa phóng thanh vang lên:

- Quý khách có vé, xin vui lòng vào sân ga để chuẩn bị.

Thiện đứng lên, theo Thành vào sân ga. Đưa đống hành lý lỉnh kỉnh lên tàu hộ Thành. Thiện quay xuống, đứng chờ tàu chuyển bánh. Có tiếng còi tàu cất lên. Tàu chuẩn bị chạy. Thiện đưa tay vẫy Thành. Chàng đi dật lùi, khẽ nhích xa khỏi con tàu đang chạy. Rồi trong bất chợt, Thiện đạp nhầm vào một viên đá lớn đằng sau lưng, trợt chân, té ngã xuống, một phần bàn chân lại quái ác, thò ngay vào đường ray, nơi con tàu đang lăn bánh. Thiện chỉ còn kịp thét lên một tiếng kêu đau đớn. Cả một màn đen tối tăm bao trùm lên người chàng. Thiện ngất đi trong tiếng kêu thảng thốt và náo loạn của mọi người...

Thiện tỉnh giấc, đưa mắt nhìn quanh. Ánh mắt chàng dừng lại ở bình sê rum đang chuyền dở. Mọi vật ở quanh chàng sao lạ lẫm thế này? Đây là đâu? Và tại sao chàng lại ở nơi này? Thiện định nhổm người dậy, nhưng cả phần bên dưới của chàng đau buốt. Trí óc chàng tiếp nối lờ mờ về những điều đã xảy ra. Phải rồi, chàng đã gặp Thành, đưa thành lên tàu, rồi là cú vấp ngã... Không hiểu điều gì đã xảy ra?

Một cô gái trong y phục bệnh viện xuất hiện ở cửa, thấy chàng mở mắt nhìn, cô gái tiến đến, nhìn chàng ái ngại hỏi:

- Anh tỉnh rồi à? Anh ở đâu? Vợ con ở nơi nào? để chúng tôi liên lạc hộ cho.

- Tôi không có vợ con.

Thế người nhà như cha, mẹ, anh chị của anh chẳng hạn...

- Cũng chẳng còn ai nữa!

Thiện trả lời và nghe đau nhói cả lòng. Trong thâm tâm chàng, cuộc sống của chàng như đã bỏ đi, không nên để khổ cho một ai nữa cả. Vợ, con, chị em... thôi hãy để cho họ yên. Còn chàng, mặc cuộc đời đẩy đưa ra sao thì ra, chàng chẳng còn thiết tha gì hết...

Cô y tá nhìn Thiện một hồi, rồi quay ra phòng ngoài. Vì vết thương của Thiện bắt đầu sưng tấy lên cả bàn chân, nên các bác sĩ hội ý phải cắt bỏ. Nhưng thay vì chỉ tháo khớp ở mắt cá chân, họ quyết định sẽ cưa lên 1 phần ở cẳng chân của chàng cho an toàn, để đề phòng sự nhiễm trùng có thể xảy ra về sau, có thể phải mổ lại lần 2, mà thân nhân thì theo lời Thiện khai là chẳng còn ai, sẽ phiền hà, tốn kém. Sự chối bỏ người thân đã đẩy Thiện đến cái kết quả đáng buồn đó.

Buổi sáng hôm sau, khi Xuân đến làm việc, một vài người bạn gọi Xuân và bảo:

- Này Xuân, mày vào phòng Hồi Sức, xem có phải ông xã mày đang nằm trong ấy không? Tao thấy giống ông quá, cả đến tên cũng trùng nữa, nhưng tao hỏi gặn mãi, mà ông ta cứ bảo là không có gia đình...

Xuân hốt hoảng chạy như bay vào phòng Hồi Sức, thấy Thiện nằm yên, mắt mở lớn, nhìn lên trần nhà, khuôn mặt tiều tụy, hốc hác, chân bị cưa cụt lên gần gối, mà sững sờ không nói nên lời. Mọi người lúc đó mới vỡ lẽ chàng có gia đình, vợ lại là người trong ngành, họ xì xào, to nhỏ “Nếu anh ta khai thật về gia cảnh, thì kết cục đâu có đến nỗi bi đát như thế này... Có chăng chỉ tháo khớp ở mắt cá chân là cùng...”

Xuân đã bỏ công sức chăm sóc Thiện trong suốt thời gian Thiện nằm viện. Nàng áy náy đã đối xử không tốt cùng chàng, để chàng buồn, đi lang thang, dẫn đến điều không may này. Trong Xuân, dẫu tình yêu không còn mặn nồng như trước, nhưng tình cảm Thiện dành cho nàng trong khoảng thời gian trước đây, vẫn làm Xuân thấy thương Thiện và dằn vặt với lòng mình vô cùng.

Phần Thiện, để đáp lại những cử chỉ chăm sóc của Xuân, chàng chỉ im lặng và nói những gì thật cần thiết mà thôi. Trong thâm tâm chàng, Xuân vẫn là một cô bé căng tràn sức sống, nông nổi và dễ thương. Cho dầu 8 năm ở trại cải tạo, Xuân đã chỉ chăm nom, bới xách cho chàng trong 4 năm đầu, và sau đó thì chẳng bao giờ thăm viếng hay bới xách, han hỏi gì nữa cả.

Thiện hiểu đó là một hình thức biểu lộ cho sự thay đổi của nàng. Về sau, khi ở trại giam về, Thiện càng thấy sự nhận xét của mình là đúng. Xuân đã tỏ rõ sự khó chịu của mình ra mặt, khi có chàng hiện diện trong cuộc sống của nàng. Con gái của chàng thì còn quá nhỏ, để đón nhận sự có mặt của Thiện sau 8 năm xa cách, cũng làm Thiện buồn không kém. Cuộc sống quả là quá nặng nề với chàng.

Và giờ đây, với cái chân cụt, cách giải quyết duy nhất là phải xa hẳn Xuân ra, cho nàng 1 sự chọn lựa mới trong tương lai một cách dứt khoát. Thiện đã âm thầm suy nghĩ rất nhiều về điều này. Và sau khi chân lành, với sự vận động, chạy chọt của Xuân, Thiện được chuyển sang phòng chỉnh hình, để gắn chân giả.

Ngày cuối xuất viện, Thiện đã quyết định quay về sống với gia đình chàng với chị chàng cùng vợ chồng đứa em gái, cùng 1 hoàn cảnh như chàng, ở vùng kinh tế mới. Chị của Thiện rất buồn và căm phẫn vì sự tệ bạc của Xuân đối với Thiện. Chị luôn hằn học, trách móc, oán thán Xuân thật nhiều. Phần Thiện, chàng chỉ im lặng như 1 mặc nhân của số phận đã an bài.

Chàng cố nén nỗi đau của mình với một vẽ dửng dưng kỳ lạ. Một năm sau Thiện và Xuân ly dị nhau. Đứa con gái lên 12 tuổi của cả 2 người được tòa quyết cho Xuân nuôi, Bởi lẽ Xuân là mẹ, và đang có công ăn việc làm ổn định. Căn nhà ngày trước Thiện mua, Thiện để nguyên lại cho 2 mẹ con làm chỗ dung thân. Thiện trở thành một người độc thân bất đắc dĩ.

Mấy tháng sau đó, Xuân tái giá. Đó là 1 người đàn ông mà Thiện đã từng gặp, sau ngày ở trại giam về. Hải - một anh chàng bảo kê cho các nhà hàng nổi tiếng. Dáng dấp cao ráo, có vẻ anh chị, luôn đi chiếc xe mô tô to lớn kêu vang trời, với những bộ cánh chải chuốt, thời thượng. Đầu chải láng mướt, với cặp mắt kiếng đen lớn, luôn được mang trên mắt Hải.

Hải ở cùng xóm với Xuân. Trong 1 ngôi nhà nom cũng bề thế. Mỗi lần rú xe qua nhà, thấy Xuân, lúc nào Hải cũng rề rề chậm lại, vuốt tóc và nghiêng đầu chào Xuân 1 cách lịch lãm. Thiện biết Hải để ý đến Xuân và Xuân hình như cũng thích Hải thì phải. Lửa gần rơm mà không có vật cản, đương nhiên lâu ngày cũng phải bén. Thiện nghĩ thế và cũng chả thấy buồn phiền gì nhiều.

Rồi thì Xuân cũng có con cùng Hải. Cũng đúng vào thời điểm đó, chương trình HO ra đời, cho phép những người đã đi cải tạo trên 3 năm được đi định cư ở Mỹ. Thiện là người ở trong diện đó. Chàng đến tìm Xuân, yêu cầu Xuân cho chàng được đem con gái đi định cư ở Mỹ cùng với mình. Xuân từ chối.

Thế là Thiện đành phải xuất cảnh một mình. Ở đời không ai đọc được chữ ngờ cả. Cuộc sống của Thiện phút chốc đã thay đổi hoàn toàn. Chàng được hưởng mọi chế độ ưu đãi vì thương tật, và bạn bè cũ giúp đở, cuộc sống nhàn nhã hẳn ra.

Thiện mập và trắng trông thấy. Chàng lại tình cờ gặp lại vợ của một người bạn cũ đã mất, hiện có 2 con. Đất khách, cô đơn tìm nhau bầu bạn, rồi thì kết hợp chăm sóc lấy nhau. Hai người con riêng của bạn rất quý Thiện và xem Thiện chả khác gì cha của mình. Đáp lại, Thiện cũng đã dành những tình cảm của mình để chăm sóc chúng nó một cách hết lòng.

Mái ấm của một gia đình đã được tìm thấy, đem lại cho chàng những niềm vui trong cuộc sống muộn màng.

Phần Xuân, cuộc sống ngày càng xuống dốc. Hải thất bại trong công việc, buồn rầu sinh rượu chè, buông thả. Gia đình trở thành 1 gánh nặng khó chịu đối với Hải. Hải la cà từ nhà hàng này sang nhà hàng khác để kiếm sống và ăn chơi. Cuối cùng Hải bị vướng sida và chết.

Tin Hải chết vì bị bệnh Sida là 1 cú shock lớn đối với Xuân. Tá hỏa vì lo sợ, Xuân vội đi làm xét nghiệm và kết quả Xuân cũng bị dính Sida. Chuyện gì đến là đến, có cản cũng chả được nữa rồi. Xuân lo buồn đem đứa con gái sau của mình đi xét nghiệm. Rất may, Hải chỉ vướng bệnh trong thời gian sau này, nên con gái của 2 người không bị mắc bệnh. Xuân thở phào nhẹ nhõm trước tin đó. Âu đó cũng là 1 điều an ủi cho nàng, trong giai đoạn khủng khoảng này...

Mấy năm sau đó, căn bệnh quái ác đã tấn công Xuân không chút thương tiếc. Những ngày cuối đời, Xuân vật vã 1 cách đau đớn trên giường bệnh. Nàng luôn miệng cầu xin bác sĩ chích cho nàng 1 mũi thuốc, để giúp nàng thoát kiếp một cách nhanh chóng và để khỏi đau đớn, vật vã.

Nhưng chả ai dám làm điều đó, dù rất cảm thông với sự vật vã, đớn đau của nàng. Em gái của Thiện được tin, ra thăm, đem theo tiền của Thiện gởi về giúp đỡ. Xuân níu chặt lấy bàn tay của Ngân, nước mắt chảy dài, không nói 1 lời.

Xuân ra đi mấy ngày sau đó. Ngôi nhà được giao lại cho con gái Thiện, nay đã đi làm, tiếp quản. Nó đã thay mẹ, chăm sóc người em gái cùng mẹ khác cha với mình 1 cách vững chãi. Thiện cũng đã gởi 1 số tiền lớn về xây lăng mộ cho Xuân, và cho con gái mình làm vốn liếng sống.

Cuộc sống con người quả là một bản giao hưởng, đầy những nốt thăng trầm kỳ lạ, mà trong đó, con người là kẻ chơi đàn, bấm phím số phận, để nó ngân lên những giai điệu tuyệt vời hay buồn thảm khó nguôi quên...

Xanh Thỵ Nhạn Trắng

Wednesday, May 28, 2014

Chuyện Năm Nào

Anh đứng chờ em dưới tàng cây trứng cá
Gío đầu mùa nhè nhẹ áo em bay
Nắng hanh vàng cho hồng má hây hây
Quai nón tím mơ màng mùa hương sắc

Nhác thấy anh em ngập ngừng cúi mặt
Khẽ "chào thầy" làm rung động hồn ai
Anh ước gì được nắm lấy bàn tay
Đang e ấp nhẹ nghiêng nghiêng vành nón

Em rảo bước, dường như còn luống cuống
Bước chân ai bỗng trói kẻ tha hương
Vào tiếng yêu rộn rã ở cuối đường
Trong khoảnh khắc, tim như vừa mở hội

Anh không dám dù trăm điều muốn nói
Chỉ lặng chờ áo trắng mỗi lần qua
Tự trách mình sao cứ mãi bâng quơ
Làm sao cắt nghĩa, thầy yêu trò tha thiết

Em đã biết hay làm lơ không biết?
Giữa sân trường, trong lớp học, giờ thi
Anh nhủ lòng, đừng làm kẻ tình si
Vì lo sợ tiếng yêu không phải lúc!

Rồi em để tình yêu anh thi trượt
Cánh Phượng hồng lặng lẽ bỏ trường xưa
Còn lại đây chàng thầy giáo khù khờ
Đứng lặng nhớ ai dưới tàng cây trứng cá...

Hoàng Anh
Thơ Hoàng Anh

Monday, May 26, 2014

Tập Hát Chuẩn Bị Cho RU-46

May 25, 2014

Vui chơi không quên nhiệm vụ! Trong ngày gặp mặt mừng Sinh Nhật Tháng 5 năm nay, 7/68ers Nam Cali đã có một buổi họp bỏ túi để thành lập Ban Tổ Chức Reunion 2014, gồm hầu hết là những anh chị trong BTC năm ngoái. Vì bận bịu với project mới nên anh Nguyễn Giang không có đủ thì giờ phụ trách phần văn nghệ cho năm nay. Mọi người đã bầu anh Trần-Công Anh-Dũng làm Trưởng Ban Văn Nghệ cho RU-46, và anh Dũng đã nhận lời (xin xem danh sách đầy đủ ở cuối trang).

Trong buổi họp, Ban Tổ Chức đã bàn bạc, phân công, và cuối cùng dành vài tiếng để tập dợt văn nghệ, dưới sự điều khiển của chị Bích Liên, chuẩn bị cho ngày đại hội sắp đến.

Hầu tạo bầu không khí phấn khởi cũng xin được... "bật mí" chút đỉnh, mời các bạn xem và nghe ít videos của buổi tập hát đầu tiên ngày hôm qua...


Videos



Chọn Bài Hát
Click on the video to play!



Tập hát chuẩn bị cho RU-46
( Dưới quyền điều khiển của chị Bích Liên )
Click on the video to play!



Tập hát chuẩn bị cho RU-46
( Dưới quyền điều khiển của chị Bích Liên )
Click on the video to play!



Tập hát chuẩn bị cho RU-46
( Dưới quyền điều khiển của chị Bích Liên )
Click on the video to play!


Hình Ảnh



Hình ảnh buổi họp bỏ túi



Chọn lựa bài hát chuẩn bị cho RU-46



Tay đàn Tạ Kỳ Linh của 7/68KQ



Click here to see all photos!

Ban Tổ Chức RU-46

Trưởng Ban Tổ Chức
Phó Trưởng Ban Tổ Chức
Trưởng Ban Văn Nghệ
Nhạc & Âm Thanh
Ca Trưởng
Thủ Quĩ Reunion
Trưởng Ban Nội Vụ
Nội Vụ
Nội Vụ
Nội Vụ
Nội Vụ
Trưởng Ban Ngoại Vụ
Ngoại Vụ
Ngoại Vụ
Ngoại Vụ
Hoàng Khai Nhan
Trần Đình Hùng
Trần-Công Anh-Dũng
Tạ Kỳ Linh
Bích Liên
Phạm Minh Hoa
Trần Đình Hùng
Nguyễn Minh Hướng
Hồng Quang Lập
Trần Ngọc Nguyên
Nguyễn Hữu Triết
Châu Cay
Nguyễn Văn Biên
Lê Như Dân
Vũ Văn Khanh

Sunday, May 25, 2014

Mừng Sinh Nhật Tháng 5



Chúc mừng Sinh Nhật đến các bạn sau:

May Birthdays
  1. May 04: Nguyễn Thế Long
  2. May 05: Chu Văn Hải
  3. May 09: Châu Cay
  4. May 11: Lương Thế Cường
  5. May 13: Lương Nguyễn Kim Chi (Chị Lương Thế Cường)
  6. May 15: Ngọc Ảnh (Diane, Chị Nguyễn Hữu Minh)
  7. May 29: Thúy Anh (Chị Nguyễn Quang Tầm)
  8. May 31: Phạm Minh Xuân

videos




Hình Ảnh



Click on Left / Right arrow to see Prev / Next photo!



Click on Left / Right arrow to see Prev / Next photo!



Click on Left / Right arrow to see Prev / Next photo!



Click here to see all photo slideshow!


Saturday, May 24, 2014

Chim

The Birds

Photos by Hoàng Khai Nhan



Đi Đâu Cho Thiếp Theo Cùng





Chim Yêu





Cây Lành Chim Đậu





Kẻ Có Người Không





Được Mồi





Bữa Tiệc Cuối Ngày





Vượt Sóng





Vũ Điệu Pelicans





Cô Đơn




Thursday, May 22, 2014

Khả Năng Trời Cho Của Các Bà

Phiếm luận

Nguyễn Giang

Xin các bạn yêu thương của tôi bình tâm. Ở đây, tôi không bàn về khả năng trời cho, cái vốn quý của các bà đâu, xin đừng hiểu lầm. Tôi chỉ xin phép có đôi chút lạm bàn về một khả năng trời cho khác, khả năng ngôn ngữ của các bà, một khả năng mà nếu các bà thiếu vắng thì hạnh phúc cho chúng tôi biết bao!

Cái khả năng nói nhiều và dai dẳng này quả là "Gift of God", phe liền ông ta không dễ gì học được đâu. Tất cả các bộ môn, chúng ta đều có thể học được. Nhưng cái gọi là "artistic mind" thì không cách chi học được. Đó thật sự là một tặng phẩm Trời cho. Nói nhiều và bền bỉ cũng là một nghệ thuật trời cho đấy chứ!

Tôi có đọc được ở đâu đây, một câu nói mà tôi không nhớ rõ của một danh nhân mà tôi đã quên tên: "Thiên tài, 80% là do tập luyện, chỉ có 20% là do thiên phú". Tôi mạn phép không đồng ý với câu nói này. Theo tôi, 80% là do thiên phú, chỉ có 20% là do tập luyện mà thôi!

Bạn có thể học thuộc lòng luật bằng trắc, nhưng nếu Trời không cho bạn 1 đầu óc "mơ theo trăng và vơ vẩn cùng mây", thì cố lắm bạn cũng chỉ làm được những bài thơ hiếu hỉ. Bạn có thể bỏ khá nhiều tiền theo học các lớp âm nhạc của LHQ, TT, NPP... nhưng cố lắm bạn cũng chỉ là ca sĩ phòng tắm, hơn nữa thì là ca sĩ Karaoke, hoặc ca sĩ "hát cho nhau phải nghe" là cùng. Ngay đến kẻ hèn này, dù đã làm quen với cây đàn guitar từ lâu, nhưng vẫn rất chậm chạp trong việc tìm "tông" của một bản nhạc. Trong khi đó, thằng cháu của kẻ hèn này chỉ mới 7, 8 tuổi nhưng đã có thể gõ trên keyboard gần đúng 1 giai điệu nó mới vừa nghe.

Cả đến ngay 1 lãnh vực cũng chia ra những bộ môn, người ta có thể giỏi bộ môn này song lại không thể vượt trội trong bộ môn khác. Nghiêm phú Phi, Lê văn Khoa có thể rất giỏi về hòa âm, song nếu phải nghe những bài hai ông sáng tác thì có lẽ là một cực hình!

Bởi thế, các bà có được tặng phẩm trời cho là khả năng... nói, còn các ông, Trời cũng ban cho khả năng... nghe! Khả năng nghe này không biết có lợi gì hay không, chỉ biết là từ ngày vợ bắt đeo máy trợ thính, ông bạn tôi "âu sầu một bóng" thấy rõ! Ông ta cứ tiếc mãi những ngày vàng son nghễnh ngãng, vợ hỏi thì mình cứ "hả hả" đều chi, khiến bà ấy phát chán không muốn nói chuyện nữa. Bây giờ, chỉ được tắt máy trợ thính khi ở trong dzét dum, còn có mặt bả là phải vặn lên: "Tôi nói chuyện thì anh phải nghe chứ, sao lại muốn "off" máy nghe, bất lịch sự vừa vừa chứ. Tắt bật mãi máy nó mau hư lắm, rồi lại tốn tiền cho mà xem!"

Một ông bạn nữa của tôi, vốn là một nhà văn chuyên viết những chuyện tình, trong đó người Nam chuyên lừa dối các người Nữ. Tuy nhiên, ông ta có chuyện gì cũng kể với vợ, kể cả những điều manh nha trong đầu. Khi tôi hỏi lý do nào mà ông cứ "thật thà khai báo" thế, thì ông ta hồn nhiên trả lời: "Dấu sao được mày ơi, cây kim trong bọc để lâu cũng có ngày lòi ra, sớm muộn bả cũng biết. Thôi, thà nói phứt ra cho rồi, dấu diếm hoài cũng mệt lắm chứ hổng phải chơi đâu, bà xã tao đa nghi còn hơn Tào Tháo nữa!"

Có chuyện kể về 1 bà vợ rất ghen và đa nghi. Ngày nào ông chồng đi làm về, bà ta cũng săm soi quần áo đức ông chồng xem có sợi tóc nào khả nghi không? Săm soi mãi không thấy sợi tóc nào lạ cả, bà ta rít lên: "Anh là thằng đổ đốn, bộ hết đàn bà rồi hay sao mà đàn bà hói đầu anh cũng chẳng tha?"

Trong các lãnh vực khác cũng thế. Có những người khả năng nghe 1 ngôn ngữ rất hay nhưng khi nói thì lạng quạng. Có những người nói 1 ngôn ngữ rất hay, nhưng khả năng nghe thì lại không khá gì.

Kỹ năng nói hình như cũng tùy thuộc vào... môi trường. Bằng chứng là các ông trong khóa chúng tôi ở Orange County thường hay đi quán cà phê sáng thứ Bảy, và thường nói rất hăng. Hỏi ra mới biết rằng ở nhà các ông thường nói rất ít hoặc... không được nói. Có ông lại bảo: "Đi uống cà phê, để được dịp nói văng tê để bù lại những giờ phút phải uất ức "ngậm hột thị" ở nhà, sế sì ngu gì mà không đi!".

Trên môi trường... đường phố, các bà thường lái xe... bằng mồm xuất sắc hơn các ông (passenger driving mà lị!).

Có ông bạn than thở với tôi:

- Bác ạ, lái xe mà có con vợ tôi ngồi bên cạnh quả là khổ vô cùng. Đang chạy xe, nó nhắc chừng: "Anh ạ, coi chừng xe đằng trước".

Rồi lại nhắc nữa, giọng thì thào như trong phim gián điệp : "Anh ơi, có xe đằng sau". Chưa hết, một lúc sau, giọng lại rít lên như trong phim ma quái: "Xe bên cạnh đang đi sát xe mình kìa, anh ơi!". Chịu hết nổi, tôi phải gắt lên: "Xe chạy trên đường thì phải có xe trước, xe sau, xe bên cạnh chớ. Muốn hổng có xe thì ra sa mạc mà chạy. Bà ngon thì lái đi, tôi thề sẽ không chỉ bảo một câu nào".

Nói xong rồi, tôi mới biết là mình dại, ông ạ. Mẹ, bả làm thiệt ông ơi, bả kêu tui ngừng xe rồi ngồi vào ghế tài xế.

- Thế ông có giữ lời thề hổng nói câu nào không?

- Nói gì nổi, bả lái xe dễ sợ quá, tui lo nhắm mắt không à, cấm khẩu luôn, có nói nổi câu nào đâu?

Khả năng nói của các bà hình như cũng tùy vào đối tượng. Tôi có 1 bà chị họ ăn nói dữ dằn, lúc nào cũng chê bai chồng thậm tệ trước mặt bàng quan thiên hạ. Cách đây 2 năm, bà đã li dị đức ông chồng hèn mọn và lấy ông khác. Khi đến thăm bà ấy cách đây 3 tháng, tôi rất ngạc nhiên khi thấy trước mắt tôi là hình ảnh một người đàn bà hiền dịu "chồng giận thì vợ xin thưa, miệng cười hớn hở rằng anh giận gì?" Bà vợ ngài Tú Xương "quanh năm buôn bán ở ven sông" chắc cũng chỉ đức độ đến thế này là cùng. Trong khi đó thì ông chồng lại có sì tin "chồng chúa vợ tôi" không thể tả, quát mắng chê bai vợ ào ào. Thế nà thế lào, giời ạ!

Đa số liền ông nghe ngôn ngữ hay hơn nói ngôn ngữ ấy. Đa số liền bà nói 1 ngôn ngữ hay hơn nghe ngôn ngữ ấy (các bạn cứ check với ma phăm ở nhà thì biết). Bởi thế các bà qua đây thường nói tiếng Mỹ nhanh hơn các đấng ông chồng. Trong khi các đức ông chồng còn đang vất vả với: "A man is not an animal. Jack is a man, Jack is not an animal," như trong L'Anglais Vivant, thì bà vợ đã có thể đấu tiếng Mẽo loạn lên với anh già Mỹ khó tính cạnh nhà, dĩ nhiên có sự cộng lực của tay và chân.

Tuy nhiên, không phải là không có trường hợp ngoại lệ. Ông bạn H.O. của tôi kể chuyện:

- Hồi tui mới qua đây, ông ạ, tiếng Mỹ còn lờ quờ lắm. Chả là có ông bạn nối khố, bác Linh ấy mà, đã qua trước khuyên: "Ở Mỹ này, mày không cần học tiếng Mẽo nhiều, cứ tập nói 2 chữ "Yes" và "No" cho nhuyễn nhừ là ăn tiền rồi. Mày thấy không, cha Trần Dũ cũng chỉ nhuyễn nhừ 2 chữ đó mà làm chủ chợ đó".

Thấy đường hướng chỉ đạo này hấp dzẫn, dễ dàng quá, mình, vốn đã lười học, lại ghét Mỹ nó bỏ rơi mình nên ghét cả tiếng của nó. Bởi thế cả 2 năm đầu chỉ luyện 2 chữ "Yes" và "No" đó thôi. Bà vợ tôi và các con tôi cũng chuyên chú luyện 2 tiếng này cho thật giỏi. Thiệt ra, bả xử dụng 2 chữ đó còn hay hơn tui, có lên bổng xuống trầm đàng hoàng, có lẽ vì bả ưa ca vọng cổ.

Đến bây giờ, qua đây đã 3, 4 năm rồi, tui và con dzợ tui, cứ 2 chữ đó lận lưng mà hổng sợ thằng Mỹ nào, ông ạ. Mỹ nói, tôi cứ "Yes No" loạn cào cào, thế cũng xong!

- Thế lúc ông nói thì thằng Mỹ nó nghe được hông?

- Chẳng biết nữa! Có thằng thì ngẩn tò te như chúa Tầu nghe kèn, có thằng nghe tôi ba hoa thì mặt mày đau khổ như bị bệnh trĩ. Kệ chúng nó chứ, tôi không "ke", mình cứ nói cho sướng mồm. Này này, có mấy thằng Mỹ gọi quảng cáo dịch vụ, tôi bốc máy ngay, chẳng sợ gì cả. Chả bù với lúc mới qua, hễ chuông điện thọai reo là vợ chồng con cái hốt hoảng nhìn nhau. Tôi là head of family mà nên đành bước tới nhấc ống nghe! Nghe thấy tiếng Mỹ trong điện thoại, tôi bèn từ từ đặt nhẹ xuống, rất êm, rồi quay lại nói với vợ con: "Wrong number!" Bác thấy tôi can đảm không, can đảm hơn "Anh Ba Can Đảm" của khóa 7/68 KQ nhiều!

Bây giờ thì khác xa, thằng Mỹ nó nói A thì tôi nói B, nó nói B thì tôi nói A, nó hỏi C thì tôi trả lời D. Hãi quá, nó hỏi tôi có biết nói tiếng Ăng Lê không, tôi hùng dũng trả lời ngay: "Ai nâu, ai lai sì pích In lít vé ri loong tai!" Bố bảo lần sau nó cũng đếch dám gọi nữa!

Ông thấy không, nó gọi cho mình là gây cho mình sự phiền nhiễu. Mình bèn bê cái khối phiền nhiễu đó quẳng lại nó! Mình đâu có bất lịch sự gác ống nghe xuống như hồi mới qua. Mình phải chứng tỏ cho nó biết rằng mình là người lịch sự chứ, thiết tha muốn nói tiếng Ăng Lê chứ, nó đâu trách gì mình được! Hà hà, nghe mình nói, đoán mình nói gì là vất vả rồi, là đời khổ rồi! Tôi đoán có lắm anh Mẽo nghe tôi nói xong đầu óc sẽ lùng bùng, thậm chí có anh còn ngờ ngợ không biết mình có gọi lộn vào... bệnh viện tâm thần chăng?

- Thế còn mấy thằng con ông bây giờ ra sao?

- Thằng nào cũng có "good job" cả. Thằng nào cũng sống đàng hoàng cuộc đời phải sống. Thằng thì làm thợ hồ, thằng thì nhặt rau cho chợ Việt Nam. Việc nào cũng nhàn hạ cả, cứ như cưỡi ngựa xem hoa í mà, chỉ làm theo người ta nói thôi, đâu phải sáng tạo cái gì đâu mà mệt. Lương chúng nó cũng cả 6, 7 đồng, mà tiền tươi cơ nhé. Ông chủ chợ tốt bụng lắm, thường khuyên bảo tận tình: "Này, các cháu cứ ăn sáng ở nhà cho thật no đi, đến làm việc khỏi phải ăn trưa cho nó phí thời giờ! Nông phu nước mình đấy, cũng chỉ ăn sáng cho thật no, đào sâu cuốc bẫm đến chiều là về nhà ăn cơm chiều luôn, ông nào cũng khỏe như trâu, chả có bệnh tật gì cả!. Các cháu thấy không, thời giờ là tiền bạc mà, Việt Nam cũng thế mà Mỹ cũng thế thôi."

Có lần thằng con tôi trong giờ break ra ngoài rít thuốc, ông chủ chợ gọi vào khuyên ngay: "Này, cháu chớ tập tành hút thuốc, hại sức khỏe lắm, lại tốn thì giờ nữa. Thì giờ rảnh, vào nhặt rau có phải 2 bên, chú và cháu, đều có lợi không?". Ông ta lại cười hô hố: "Nhặt rau lâu ngày tay thoăn thoắt, hữu dụng vô cùng. Mai này lấy vợ, cứ giở ngón tremolo, vợ mê thì phải biết, lúc ấy lại đến đây cám ơn chú tận tình đấy!". Tôi cứ khuyên chúng nó rằng, chúng mày may mắn gặp 1 ông chủ tốt bụng như thế này là quí hóa lắm đấy, liệu mà giữ!

Quả thế mà đúng, ông ạ. Mấy thằng con tôi, nhờ được ông chủ "keep busy" kiểu đó mà thằng nào cũng khỏe mạnh. Chẳng thằng nào phải mua bảo hiểm sức khỏe cho phí tiền, vả lại chủ nó bảo ông ta thừa sức mua bảo hiểm mà cũng không thèm mua vài chục năm nay rồi, có sao đâu! Vẽ, ông già tôi có bảo hiểm y tế đâu mà cũng sống ngắc ngoải đến hơn tám chục tuổi đấy chứ. Ấy, ông cụ "via" thế mà thỉnh thoảng cũng phải làm 1 quả thì mới ngủ được, bác ạ!

Tôi và vợ con tôi phải cám ơn bác Linh lắm lắm, nhờ bác ấy mà tôi nói chuyện với Mẽo chẳng có tí ti ông cụ mặc cảm nào cả. Bác ấy còn bảo tôi: "Tiếng Mỹ giống tiếng Việt lắm, này nhé, mình nói CẮT thì Mỹ nó là CUT, mình nói ẤM thì nó là WARM, mình nói ĂN CHƠI thì nó là ENJOY, mình nói MỒM thì nó là MOUTH, mình nói SẮC thì nó là SHARP, mình nói ĐẦN thì nó là DULL, mình nói TỐI NAY thì nó là TONIGHT...

Thành ra khỏi học tiếng Mỹ làm chi cho mất công, cứ nói trài trại tiếng Việt là Mỹ nó hiểu ngay ấy mà! Nhờ nghe lời bác ấy mà mấy thằng con tôi đấy, thấy không, khỏi cần học tiếng Mỹ mà có đứa nào chết đói đâu?

- Thế còn bả thì tiếng Mỹ ra sao?

- Trời ơi, bả chính là một ngoại lệ của đàn bà về khả năng ngôn ngữ trời cho. Tôi qua khỏi giai đoạn Yes và No thì còn đỡ đỡ. Còn bả thì cứ trụ ở giai đoạn Yes No! Mà lại hay phang bậy nữa. Như mới đây, bả lái xe đi chợ, lái lạng quạng làm sao mà thằng cảnh sát Mỹ nó chận lại. Ông biết mà, đàn bà thích nói lắm, bả lại muốn tập tiếng Mỹ của bả nên hỏi ngay thằng Cảnh Sát Mỹ: A iu phú lít? (chữ "police" cứ bị bả kêu là phú lít, như tiếng Việt vậy). Thằng Cảnh Sát Mỹ gằn giọng: "Am I foolish?". Thế là nó cho bả 1 cái ticket ngay, còn cảnh cáo bả cái tội dỡn mặt nhân viên công lực nữa, khổ thế đấy ông ạ!

Ông bạn tôi tiếp tục thuyết:

- Đàn bà có lắm khả năng siêu phàm lắm, ông ạ! Hồi xưa, ông cụ tôi có 1 bà người làm. Bả mê đi chùa lắm! Có lần bả đi chùa về hớn hở nói: "Hôm nay, chùa có bao nhiêu là sư tử, lại nói tiếng Pháp nữa!". Câu này phải hiểu rằng: "Hôm nay, chùa có bao nhiêu là sư nữ, lại có thuyết pháp nữa!". Bả không biết đọc, không biết viết, nhưng ở trên bục, thầy giảng đến đâu là bả giở đúng trang ấy, giòng ấy, thế mới kinh chứ!

Tục ngữ mình có câu: "Đàn ông miệng rộng thì sang, đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà". Bác ạ, qua đây tôi thấy lắm anh Mỹ đen homeless mồm to lắm, cứ ngoác ra xin tiền, chẳng thấy sang trọng gì cả! Còn đàn bà miệng rộng tan hoang cửa nhà thì đúng, mồm em Monica Lewinsky đấy, suýt làm cho ông Tổng Clinton thân bại danh liệt đấy! Sao tôi nhìn mấy em miệng rộng như Monica, tôi cứ sờ sợ mà lại thinh thích thế nào ấy, bác ạ! Cái ấn tượng bị nuốt chửng, ở Văn Khoa, môn Văn Minh Việt Nam, cũng có đề cập tới trong truyền thống THỜ HANG ĐỘNG của dân mình! Còn ông bạn Linh của tôi thì nói mỗi lần nhìn em nào miệng rộng lại có cảm giác buồn nôn. Hỏi tại sao thế, đương sự cứ không thèm trả lời, lạ thế đấy bác ạ! Cho vào miệng em, ấy quên, miệng mình chứ, vài quả chuối hoặc vài củ gừng là hết buồn nôn ngay!

Khả năng ngôn ngữ của các em tiếp viên quán cà phê Quyên trên San Jose cũng kinh lắm, bác ạ. Ai đời, giữa đông đảo "ẩm khách" mà các em cứ văng tên cái của nợ của Nam Nữ ra như giữa chốn không người. Khẩu dâm cũng là 1 nghệ thuật trời cho, các bác ạ! Nhờ các em nói chuyện "trần tục" thế mà lúc nào quán cũng đông khách. Ấy thế mà có anh vẫn điềm nhiên xem laptop, dù các em tiếp viên ăn mặc thiếu vải đi tới đi lui, mồm miệng phát ngôn vô cùng dung tục.

Tài thật! Đọc những giòng này, chắc có nhiều bác trong khóa 7/68 sẽ "hạ quyết tâm" lên San Jose ngay! Bao giờ đi, cho tôi ké với nhớ!

Bác ạ, khả năng nói của đám đàn ông tụi mình coi như zero. So với các bà, bọn mình nói đã dở mà lại không đúng chỗ nữa mới chết chứ! Tui nhớ hồi đó, trước khi quen bả, tui có 1 chuyện tình lâm ly lắm với 1 em tên Hồng, yêu nhau cái kiểu "gần kề lối xóm, có cô bạn thân sớm hôm lo sách đèn" í mà. Đêm đầu nằm với bả, tui cứ rên lên: "Hồng ơi!" Hậu quả là tui bị đạp thẳng cánh xuống giường, chẳng xơ múi được gì sất! Van lạy, thề thốt mãi mới yên!

Có một chuyện vui về khả năng nói dài, nói dai và nói không ngưng nghỉ của các bà. Bà vợ vào bếp thấy chồng đang cầm cái đập ruồi.

- Ông đang làm gì vậy?

- Đập ruồi.

- Có bắt được con nào không?

- Hai con đực, ba con cái.

- Làm sao ông biết đực cái?

- Thì 2 con đực đậu trên miệng lon bia, còn 3 con cái đậu trên chiếc điện thoại!

Theo các nhà khoa học và ngôn ngữ học như Durant, Lontophaisov, Bellini, Kutovothik, Kunhovochev (bạn chớ có search Google tên mấy vị này cho mất công, toàn là tên tôi bịa ra đấy), các thùy phải và trái của trung tâm thần kinh về ngôn ngữ của phái Nữ đều cùng hoạt động. Trong khi đó, ở phái Nam chúng ta, chỉ có... 1 thùy hoạt động.

Lượng Protein FOXP2 (dùng để kích thích thần kinh) ở phái Nữ cũng vượt trội hơn phái Nam. Vì thế, ngay từ lúc nhỏ, các bé gái đã chứng tỏ khả năng nói hơn các bé trai. Sau này, khi đã trở thành đàn bà và làm vợ, khả năng ngôn ngữ trời cho này đã khiến cho lắm đức ông chồng vất vả.

Các nhà khoa học cũng khám phá ra 1 điều là nói nhiều sẽ chóng có nếp nhăn. Họ không nhấn mạnh các vết nhăn sẽ xuất hiện ở đâu, theo tôi chắc chỉ ở trên mặt mà thôi! Các ông có vợ ham nói có thể tự an ủi về điều này. "Này, cứ nói nhiều đi, rồi mặt mũi nhăn nheo như quả trám khô cho mà coi!" Nhờ các chư liệt vị khóa 7/68 check thử với các mệnh phụ phu nhân ở nhà xem có đúng chăng? Nhớ check lúc "đời chưa trang điểm" nhé! Sau khi phát kiến này được công bố, chẳng cần phải đoán chúng ta cũng biết số bán của các mỹ phẩm làm đẹp da mặt sẽ tăng vọt! Có người phụ nữ nào tự nhận là mình nói nhiều đâu?

Tôi suy nghiệm như sau, các hải nội chư quân tử xem có đúng không? Trong 2 vợ chồng, muốn biết ai "ngại" ai, cứ xem ai nói nhanh và nhiều hơn ai.

Phàm giữa 2 vật thể, vật thể nào nhanh hơn thì áp đảo được vật thể kia. Dưới nước, cá mập hung dữ thế mà vẫn sợ cá heo vì cá heo bơi nhanh hơn. Trên trời, trong không chiến, máy bay nào có tốc độ nhanh hơn là chiếm thượng phong.

Ở dưới đất, đàn bà nói nhanh (và dai) hơn đàn ông, nên đa số phe liền ông, chúng ta "nể" vợ là phải.

Chắc chắn, có bạn sẽ cãi rằng, đôi khi con dzợ tui nó nói nhiều quá, tui la lên là nó im re, dzậy là nó cũng sợ tui chớ? Tội nghiệp ông bạn ngây thơ và quá tự tin của tôi, sự im lặng đó chỉ là tạm thời thôi bạn ơi, kẻ địch lùi 1 bước để rồi tiến lên 3 bước mà bạn không để ý đấy.

Có bạn hay than thở, số tôi khổ quá chừng, gặp mụ vợ nói nhiều mà laị phản ứng nhanh nữa. Mình vừa nói 1 câu là nó đã "quạt" mình 2, 3 câu. Tui vừa hỏi: "Câu bà mới nói có phải ngụ ý nói móc họng tui hông?" , vậy mà nó đã nói sang câu khác rồi, theo hổng kịp. Tui đã nhiều lần biểu nó nói chậm lại để tui từ từ tìm hiểu xem ý nó muốn gì, vậy mà nó cứ nói ào ào, nghe điếc con ráy luôn. Lóng rày tui cũng cố tập nói lẹ để "đảm đương" với nó, mà hổng được đâu ông ơi, nói lẹ bị vấp hoài. Mà nói lẹ góa, ý nghĩ không ra kịp, nhiếu khi mình bị stuck luôn, hổng biết mình nói gì nữa, ông ạ!"

Thôi, ông bạn già của tôi ơi, định mệnh đã an bài. Như kẻ hèn này đã trình bầy ở trên, ông Trời đã sinh ra như thế, bạn nên chấp nhận. Vả lại, đâu phải chỉ có bạn là đau khổ vì có bà vợ "không nói ít" đâu! Các danh nhân như Socrates, Lincohn, Tolstoi... cũng lâm vào hoàn cảnh như bạn đấy chứ!

Có bà vợ nói nhiều, lắm khi lại là may mắn. Bằng chứng hùng hồn nhất, trong vụ 9/11, một ông VN bị vợ bắt ngồi uống cà phưa để nghe bà ấy nói. Vì vậy ông ta đi làm muộn buổi sáng hôm ấy nên thoát chết, thấy không? Bao nhiêu bạn ta, nhờ vợ la rầy, khuyên can mãi nên bỏ được tật nghiện thuốc lá. Nhờ vậy, họ được thơ thới thăm ông bà bằng... các bệnh khác. Vì thế, sợ vợ là chuyện của ta, chớ đừng có trách trời gần trời xa làm gì!

Ngay kẻ hèn này, sau khi viết những giòng trên đây cũng nơm nớp lo sợ, không biết bả có đọc tới hông đây, chắc phải đổi mật mã quá. Ấy thế, vừa đổi mật mã xong, bả lại hỏi mật mã mới là gì, lại phải thành thật khai báo mật mã mới. Như thế thì đổi làm gì cho nó mệt, phải không các bạn?

Nguyễn Giang

Wednesday, May 21, 2014

Huntington Beach

Surf City

photos by Hoàng Khai Nhan




Áo Dài Trong Vườn Thư Viện

Người mẫu: Cháu Yến Khanh
( Huntington Beach Library )



Dấu Chân Trên Cát Ướt

( Huntington Beach Pier )



Chiều Vào Đêm

( Huntington Beach Pier )



Bóng Chiều

( Huntington Beach Pier )



Bóng Mây Chiều

( Sunset Beach )



Ráng Mai

( Huntington Harbour )



Buổi Sáng Sớm Trong Harbour

( Huntington Harbour )



Đi Trên Mây Trời

( Huntington Harbour )



Gợn Sóng

( Huntington Harbour )


Sunday, May 18, 2014

Chí Phèo

Truyện Ngắn

Nam Cao



Audio Book: Chí Phèo
Nếu lười đọc thì gõ con chuột vào hình trên để nghe chuyện!

Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Bắt đầu chửi trời. Có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao! đời là tất cả nhưng chẳng là ai. Tức mình hắn chửi ngay tất cả làng Vũ Ðại. Nhưng cả làng Vũ Ðại ai cũng nhủ, "Chắc nó trừ mình ra!" Không ai lên tiếng cả.

Tức thật! Ồ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Ðã thế, hắn phải chửi cha đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế thì có phí rượu không? Thế thì có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến nông nỗi này? A ha! Phải đấy, hắn cứ thế mà chửi, hắn chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo! Hắn nghiến răng vào mà chửi cái đứa đã đẻ ra Chí Phèo. Nhưng mà biết đứa nào đã đẻ ra Chí Phèo? Có trời mà biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Ðại cũng không ai biết.

Một anh đi thả ống lươn, một buổi sáng tinh sương đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong một váy đụp để bên một lò gạch bỏ không, anh ta rước lấy và đem về cho một người đàn bà góa mù. Người đàn bà góa mù này bán hắn cho một bác phó cối không con, và khi bác phó cối này chết thì hắn bơ vơ, hết đi ở cho nhà này lại đi ở cho nhà nọ.

Năm hai mươi tuổi, hắn làm canh điền cho ông lý Kiến, bấy giờ cụ bá Kiến, ăn tiên chỉ làng. Hình như có mấy lần bà ba nhà ông lý, còn trẻ lắm mà lại hay ốm lửng, bắt hắn bóp chân, hay xoa bụng, đấm lưng gì đấy. Người ta bảo ông lý ra đình thì hách dịch, cả làng phải sợ, mà về nhà thì lại sợ cái bà ba còn trẻ này. Người bà ấy phốp pháp, má bà ấy hây hây, mà ông lý thì hay đau lưng lắm; những người có bệnh đau lưng hay sợ vợ mà chúa đời là khoẻ ghen. Có người bảo ông lý ghen với anh canh điền khoẻ mạnh mà sợ bà ba không dám nói. Có người thì bảo anh canh điền ấy được bà ba quyền thu quyền bổ trong nhà tin cẩn nên lấy trộm tiền trộm thóc nhiều.

Mỗi người nói một cách. Chẳng biết đâu mà lần. Chỉ biết một hôm Chí bị người ta giải huyện rồi biệt tăm đến bảy, tám năm. Rồi một hôm, hắn lại lù lù ở đâu lần về. Hắn về lớp này trông khác hẳn, mới đầu chẳng ai biết hắn là ai. Trông đặc như thằng sắng cá! Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất câng câng, hai mắt gườm gườm trông gớm chết! Hắn mặc quần áo nái đen với áo Tây vàng. Cái ngực phanh, đầy những nét chạm trổ rồng, phượng với một ông thày tướng cầm chùy, cả hai cánh tay cũng thế. Trông gớm chết!

Hắn về hôm trước hôm sau đã thấy ngồi ở chợ uống rượu với thịt chó suốt từ trưa cho đến xế chiều. Rồi say khướt, hắn xách một cái vỏ chai đến cổng nhà bá Kiến, gọi tận tên tục ra mà chửi. Cụ bá không có nhà. Thấy điệu bộ hung hăng của hắn, bà cả đùn bà hai, bà hai thúc bà ba, bà ba gọi bà tư, nhưng kết cục chẳng bà nào dám ra nói với hắn một vài lời phải chăng. Mắc phải cái thằng liều lĩnh quá, nó lại say rượu, tay nó lại nhăm nhăm cầm một cái vỏ chai, mà nhà lúc ấy toàn đàn bà cả... Thôi thì cứ đóng cái cổng cho thật chặt, rồi mặc thây cha nó, nó chửi thì tai liền miệng ấy, chửi rồi lại nghe. Thành thử chỉ có ba con chó dữ với một thằng say rượụ.

Thật là ầm ỹ! Hàng xóm phải một bữa điếc tai, nhưng có lẽ trong bụng thì họ hả: xưa nay họ mới chỉ được nghe bà cả, bà hai, bà ba, bà tư nhà cụ bá chửi người ta, bây giờ họ mới được nghe người ta chửi lại cả nhà cụ bá. Mà chửi mới sướng miệng làm sao! Mới ngoa ngắt làm sao! Họ bảo nhau, "Phen này cha con thằng bá Kiến đố còn dám vác mặt đi đâu nữa! Mồ mả tổ tiên đến lộn lên mất". Cũng có người hiền lành hơn bảo, "Phúc đời nhà nó, chắc ông lý không có nhà...".

Ông lý đây là ông lý Cường, con giai cụ bá nổi tiếng là hách dịch, coi người như rơm rác. Phải ông lý Cường thử có nhà xem nào! Quả nhiên họ nói có sai đâu! Ðấy, có tiếng người sang sảng quát, "Mày muốn lôi thôi gì? Cái thằng không cha không mẹ này! Mầy muốn lôi thôi gì?..." Ðã bảo mà! Cái tiếng quát tháo kia là tiếng lý Cường. Lý Cường đã về! Lý Cường đã về! Phải biết... A ha! Một cái tát rất kêu. Ôi! Cái gì thế này? Tiếng đấm, tiếng đá nhau bình bịch. Thôi cứ gọi là tan xương! Bỗng "choang" một cái, thôi phải rồi, hẳn đập cái chai vào cột cổng... Ồ hắn kêu! Hắn vừa chửi vừa kêu làng như bị người ta cắt họng. Ồ hắn kêu!

-- Ôi làng nước ôi! Cứu tôi với... Ôi làng nước ôi! Bố con thằng Kiến nó đâm chết tôi! Thằng lý Cường nó đâm chết tôi rồi, làng nước ôi!...

Và họ thấy Chí Phèo lăn lộn dưới đất, vừa kêu vừa lấy mảnh chai cào vào mặt. Máu ra loe loét trông gớm quá! Mấy con chó xông xáo quanh hắn, sủa rất hăng. Lý Cường hơi tái mặt, đứng nhìn mà cười nhạt, cười khinh bỉ. Hừ! Ngỡ là gì, chẳng hoá ra nằm ăn vạ! Thì ra hắn định đến đây nằm vạ!

Người ta tuôn đến xem. Mấy cái ngõ tối chung quanh đùn ra biết bao nhiêu là người! Thật ồn ào như chợ. Bà cả, bà hai, bà ba, bà tư nhà cụ bá vững dạ vì có anh lý, cũng xưng xỉa ra chửi góp. Thật ra, các bà muốn xem Chí Phèo ra làm sao? Không khéo nó có ý gieo vạ cho cụ ông phen này...

Nhưng kia cụ ông đã về. Cụ cất tiếng rất sang hỏi: "Cái gì mà đông như thế này?" Chỗ này "lạy cụ" chỗ kia "lạy cụ", người ta kính cẩn đứng giãn ra, và Chí Phèo bỗng nằm dài không nhúc nhích rên khe khẽ như gần chết.

Thoáng nhìn qua, cụ đã hiểu cơ sự rồi. Làm lý trưởng rồi chánh tổng, bây giờ lại đến lượt con cụ làm lý trưởng, những việc như thế này cụ không lạ gì. Cụ hãy quát mấy bà vợ đang xưng xỉa chực tâng công với chồng:

-- Các bà đi vào nhà! đàn bà chỉ lôi thôi, biết gì?

Rồi quay lại bọn người làng, cụ dịu giọng hơn một chút:

-- Cả các ông các bà nữa, về thôi đi chứ! Có gì mà xúm lại như thế này?

Không có ai nói gì, người ta lảng dần đi. Vì nể cụ bá cũng có, nhưng vì nghĩ đến sự yên ổn của mình cũng có: người nhà quê vốn ghét lôi thôi. Ai dại gì đứng ỳ ra đấy, có làm sao họ triệu mình đi làm chứng. Sau còn trơ lại Chí Phèo và cha con cụ bá. Bấy giờ cụ mới lại gần hắn, khẽ lay và gọi:

-- Anh Chí ơi! Sao anh lại làm ra thế?

Chí Phèo lim dim mắt, rên lên:

-- Tao chỉ liều chết với bố con nhà mầy đấy thôi. Nhưng tao mà chết thì có thằng sạt nghiệp, mà còn rũ tù chưa biết chừng.

Cụ bá cười nhạt, nhưng tiếng cười giòn giã lắm: người ta bảo cụ hơn người cũng chỉ bởi cái cười.

-- Cái anh này nói mới hay! Ai làm gì anh mà anh phải chết? Ðời người chứ có phải con ngoé đâu? Lại say rồi phải không?

Rồi đổi giọng cụ làm thân mật hỏi:

-- Về bao giờ thế? Sao không vào tôi chơi? Ði vào nhà uống nước.

Thấy Chí Phèo không nhúc nhích, cụ tiếp luôn:

-- Nào đứng lên đi. Cứ vào đây uống nước đã. Có cái gì ta nói chuyện tử tế với nhau. Cần gì phải làm thanh động lên như thế, người ngoài biết, mang tiếng cả.

Rồi vừa xốc Chí Phèo, cụ vừa phàn nàn:

-- Khổ quá! Giá có tôi ở nhà thì đâu đến nỗi. Ta nói chuyện với nhau, thế nào cũng xong. Người lớn cả, chỉ một câu chuyện với nhau là đủ. Chỉ tại thằng lý Cường nóng tính không biết nghĩ trước nghĩ sau. Ai, chứ anh với nó còn có họ kia đấy.

Chí Phèo chả biết họ hàng ra làm sao, nhưng cũng thấy lòng nguôi ngoai. Hắn cố làm ra vẻ nặng nề, ngồi lên. Cụ bá biết rằng mình đã thắng, đưa mắt nháy con một cái, quát:

-- Lý Cường đâu! Tội mày đáng chết. Không bảo người nhà đun nước, mau lên!

Cụ dắt Chí Phèo đứng dậy, giục thêm vài tiếng nữa, và Chí Phèo chịu đi; hắn chỉ cố khập khiễng cái chân như bị què. Là vì lúc ấy trong người hắn rượu đã hơi nhạt rồi, và không còn kêu gào chửi bới; và không còn nghe kêu gào chửi bới, hắn thấy hình như không hăng hái nữa. Sự ngọt ngào làm mềm nhũn, vả lại những người đứng xem về cả rồi, hắn thấy hắn hình như trơ trọi. Cái sợ cố hữu trong lòng thức dậy, cái sợ xa xôi của ngày xưa, hắn thấy quả là quá táo bạo. Không táo bạo mà dám gây sự với cha con lý Kiến, bốn đời làm tổng lý. Và nghĩ thế, hắn thấy hắn cũng oai. Hắn làm cái ông gì ở làng này? Không vây cánh, không họ hàng thân thích; anh em không có, đến bố mẹ cũng không... Ờ, thế mà dám độc lực chọi nhau với lý trưởng, chánh tổng, bá hộ tiên chỉ làng Vũ Ðại, Chánh Hội đồng kỳ hào, huyện hào, Bắc kỳ nhân dân đại biểu, khét tiếng đến cả trong hàng huyện. Thử hỏi đã có mặt nào trong cái làng hơn hai nghìn xuất đinh này làm được thế? Kể làm rồi có chết cũng là cam tâm.

Vậy mà không: cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn, mời hắn vào nhà xơi nước. Thôi cũng hả, đã xử nhũn thì hắn vào. Nhưng bỗng hắn lại hơi ngần ngại: biết đâu cái lão cáo già này nó chả lại lừa hắn và nhà rồi lôi thôi? Ồ mà thật, có thể như thế lắm! Này nó hãy lôi ngay mấy cái mâm cái nồi hay đồ vàng, đồ bạc ra khoác vào cổ hắn, rồi cho vợ ra kêu làng lên rồi cột cổ hắn vào, chần cho một trận om xương, rồi vu cho là ăn cướp thì sao? Cái thằng bá Kiến này, già đời đục khoét, còn đớp cái nước gì mà phải chịu lép như trấu thế? Thôi dại gì mà vào miệng cọp, hắn cứ đứng đây này, cứ lăn ra đây này, lại kêu toáng lên xem nào.

Nhưng nghĩ ngợi một tí, hắn lại bảo: kêu lên cũng không nước gì! Lão bá vừa nói một tiếng, bao nhiêu người đã ai về nhà nấy, hắn có lăn ra kêu nữa, liệu có còn ai ra? Vả lại bây giờ rượu nhạt rồi, nếu lại phải rạch mặt thêm mấy nhát nữa thì cũng đau. Thôi cứ vào! Vào thì vào, cần quái gì. Muốn đập đầu thì vào ngay giữa nhà nó mà đập đầu còn hơn ở ngoài. Cùng lắm, nó có giở quẻ, hắn cũng chỉ đến đi ở tù. Ở tù thì hắn coi là thường. Thôi cứ vào...

Vào rồi, hắn mới biết những cái hắn sợ là hão cả. Bá Kiến quả có ý muốn dàn xếp cùng hắn thật. Không phải cụ đớn, chính thật cụ khôn róc đời, thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều thân. Chí Phèo không là anh hùng, nhưng nó là cái thằng liều lĩnh. Liều lĩnh thì còn ai thèm chấp! Thế nào là mềm nắn rắn buông? Cái nghề làm việc quan, nếu nhất nhất cái gì cũng đè đầu ấn cổ thì lại bán nhà đi cho sớm. Cụ vào bảo lý Cường như thế đấy. Vũ dũng như hắn mà làm được lý trưởng là nhờ có cụ. Cụ mà chết đi rồi "chúng nó" lại không cho ăn bùn.

Tiếng vậy, làm tổng lý không phải việc dễ. Ở cái làng này, dân quá hai nghìn, xa phủ xa tỉnh, kể ăn thì cũng dễ ăn nhưng không phải hễ làm lý trưởng thì cứ việc ngồi mà khoét. Hồi năm nọ, một thầy địa lý qua đây có bảo đất làng này vào cái thế "quần ngư tranh thực", vì thế mà bọn đàn anh chỉ là một đàn cá tranh mồi. Mồi thì ngon đấy, nhưng mà năm bè bảy mối, bè nào cũng muốn ăn. Ngoài mặt tử tế với nhau, nhưng thật ra trong bụng lúc nào cũng muốn cho nhau lụn bại để cưỡi lên đầu lên cổ. Ngay thằng Chí Phèo này đến đây sinh sự biết đâu lại không có thằng nào ẩy đến? Nếu cụ không chịu nhịn, làm cho to chuyện có khi tốn tiền. Cái nghề quan bám thằng có tóc ai bám thằng trọc đầu? Bỏ tù nó thì dễ rồi; nhưng bỏ tù nó, cũng có ngày nó được ra, liệu lúc ấy nó có để yên mình không chứ? Cụ phải cái vụ thằng Năm Thọ, mãi đến bây giờ vẫn chưa quên.

Năm Thọ vốn là một thằng đầu bò đầu bướu. Hồi ấy, bá Kiến mới ra làm lý trưởng, nó hình như kình nhau với lão ra mặt; lý Kiến muốn trị nhưng chưa có dịp. được ít lâu, hắn can dự vào một vụ cướp bị bắt giam; lý Kiến ngấm ngầm vận động cho vào tù. Vẫn tưởng một người vai vế như Năm Thọ mà thất cơ lỡ vận đến nỗi tội tù làm gì còn dám vác cái mặt mo về làng? Lý Kiến mừng thầm rằng đã nhổ được cây đinh trước mắt. Nào ngờ một buổi tối lý Kiến đang ngồi một mình soạn giấy má thì Năm Thọ vác dao xộc vào. Nó đứng chặn lấy cửa và bảo: nếu kêu lên một tiếng thì đâm chết liền, thì ra nó vượt ngục và về đây nhờ ông lý một cái thẻ mang tên một người lương thiện và một trăm đồng bạc để trốn đi. Nó lại bảo: nghe nó thì nó đi biệt, mà không nghe nó thì nó đâm chết, rồi muốn ra sao thì ra; còn muốn sống với vợ con thì nghe nó.

Lẽ tất nhiên là lý Kiến nghe, Năm Thọ đi phen ấy là mất tăm, cũng không bao giờ về nữa thật. Nhưng thói đời, tre già măng mọc, có bao giờ hết những thằng du côn? Năm Thọ vừa đi, lại có binh Chức ở đâu lần về. Mà thằng này lúc nó còn ở nhà, nào nó có ngạo ngược gì cho cam! Người ta đã phải gọi hắn là cục đất. Ai bảo sao thì ư hữ làm vậy, mới quát một tiếng, thì đã đái ra cả quần, thuế bổ một đồng thì đóng quá hai, đến nỗi có con vợ hay hay mắt, bị người ta ghẹo cũng chỉ im im rồi về nhà hành vợ chứ chẳng dám ho he gì.

Thế đấy: cái nghề đời hiền quá cũng hoá ngu, ở đâu chứ ở đất này đã ngu, đã nhịn thì chúng nó ấn cho đến không còn ngóc đầu lên được. Hắn làm thì làm cật lực mà quanh năm nghèo rớt mồng tơi; chỉ vì một miếng cũng không giữ được mà ăn; đứa nào nó vớ nó cũng xoay, mà đứa nào xoay cũng chịu. Sau cùng bực quá, hắn ra đi lính. Lại càng thêm tội! Không bực con được vợ, tuy rằng thỉnh thoảng có bị sây sớt ra ngoài, những vẫn còn là vợ mình. Bực thì hoá ra mất vợ. Bởi vì chị vợ ở nhà còn trẻ, mới hai con, cái mắt sắc như dao lại hồng hồng đôi má, bỗng nhiên lại sinh ra vắng chồng, của ngon trờ trờ ngay trước mắt, ai mà chịu được?

Nhà chị binh ở gần đường. Ông phó đi đánh bạc ban đêm về cũng tạt vào; anh trương tuần đi tuần cũng tạt vào; anh hàng xóm cũng mò sang, thậm chí đến cái thằng hương điền, đầu hai thứ tóc, già đời làm đầy tớ cho các ông lý trưởng, cũng mon men vào gạ gẫm. Vợ binh Chức đã nghiễm nhiên thành một con nhà thổ không phải trả tiền để bọn lý dịch lớn nhỏ trong làng chuyên đổi.

Chính ngay lý Kiến, tuy hồi ấy đã có đến ba vợ, cũng không nỡ bỏ hoài cái của không dưng được trời cho; và không bỏ hoài, ông còn được lợi. Mỗi lần chị binh đi lĩnh lương hay lĩnh "măng đa" của chồng, phải mượn ông lý đi nhận thực. Không ông lý nào vác của nhà đi ăn mà nhận thực cho người ta, điều ấy đã cố nhiên. Nhưng với lý Kiến thì không những cơm rượu tiền túi, còn phải cho ngồi chung xe và còn ở lại tỉnh nữa. Thế là mấy đồng bạc lương đi đời; mấy đứa con của chị ngày mai chỉ được mấy cái kẹo đạn mút, hay hậu hĩnh ra thì được mấy cặp bánh giầy giò ăn. Thành thử công lao anh binh, rút lại chỉ cho chị binh mỗi tháng mỗi lần hưởng những cuộc vui với ông lý nhà.

Chẳng hiểu anh ta cũng biết thế mà chán cảnh nhà hay sao mà mãn hạn ba năm cũng không thấy về. Rồi ít lâu sau, có trát về làng bắt tróc nã và áp giải tên Trần Văn Chức. Lý Kiến khai tên ấy thuộc hạng dân lưu tán không về làng.

Nhưng khai hôm trước thì hôm sau hắn về. Lý Kiến sai đầy tớ đem trát đến nhà đòi hắn. Hắn đến ngay, nhưng lại dẫn theo cả vợ và hai con. Không đợi ông lý nói một câu, hắn rút một con dao chọc tiết lợn ra, nhăm nhăm cầm ở tay mà bảo rằng: "Chẳng nói dấu gì ông, tôi can án giết người. Nếu ông không thương, mà bắt giải thì vợ con tôi chết đói. Thôi thì đằng nào chúng nó cũng chết, tôi đâm chúng nó chết ở đây rồi ông bắt đi ở tù luôn thể".

Mắt hắn đỏ ngầu; lưỡi dao hắn hoa lên loang loáng, chỉ trông cũng lạnh gáy. Hắn có thể giết người được lắm, mà không phải chỉ giết có vợ và con thôi, khi hắn đã có gan đâm chết vợ con hắn thì hắn có kiêng gì đến cái cổ của người khác nữa? Lý Kiến nghĩ ngợi một lúc rồi bảo cứ về rồi ông liệu. Ông liệu nghĩa là ông che đậy cái án của hắn không cho ai biết và mỗi lần có trát về nhắc, ông lại khai rằng: vẫn chưa có tên Chức về.

Thế là hắn cứ nghiễm nhiên sống ở ngay chính giữa quê hương hắn. Và bây giờ người ta thấy vợ hắn rất chính chuyên mà lại trung thành, thị chăm chỉ làm để nuôi hắn. Những ông trưởng, ông phó tự nhiên nghĩ bụng rằng: người ta có chồng rồi mà còn chàng màng thì phải tội; ai cũng sinh ra tử tế cả chỉ trừ anh binh, bởi vì Chức bây giờ lại rất mực là ngang ngược. Hắn ăn vườn đấy, nhưng chẳng chịu nộp thuế cho ai. Thúc hắn thì hắn chửi, cắm vườn hắn thì hắn chém, sinh chuyện với hắn thì chính lý trưởng làng có lỗi bởi vì cố ý ẩn lậu hắn là một tên can phạm.

Ấy thế mà hắn cũng chưa vừa lòng đâu. Một hôm, không hiểu nghĩ ngợi thế nào, hắn vác dao đến bảo thẳng vào mặt lý Kiến rằng:

-- Hồi tôi còn tại ngũ, tôi gởi về nhà có trăm. Không biết vợ tôi có tiêu pha gì, hay là cho trai mà không còn một đồng nào cả. Tôi hỏi thì nó bảo: ở nhà, đàn bà con gái một mình, không dám giữ tiền, được đồng nào mang gửi ông lý cả. Tôi sợ nó bịa ra nên đã trói sẵn nó ở nhà. Bây giờ tôi đến thưa với ông, tính toán xem được bao nhiêu cho đem về nuôi cháu. Thiếu một đồng thì tôi không để yên cho chúng nó.

Lý Kiến hiểu rằng: "chúng nó" đây có thể gồm cả ông. Ông cười nhạt bảo rằng:

-- Thế này này anh binh ạ: chị ấy gửi tôi thì quả là không có...

Hắn trợn mắt lên quát:

-- Thế thì thằng nào ăn đi?

Lý Kiến vội nói lấp ngay:

-- Thế nhưng mà anh có thiếu tiền thì cứ bảo tôi một tiếng. Chị ấy trót tiêu đi rồi thì có giết cũng chẳng ra. Lôi thôi làm gì sinh tội.

Ông mở tráp ra quăng cho hắn năm đồng bạc. Hắn cầm lấy, "lạy ông" tử tế, rồi xách dao ra về. Từ hôm ấy hắn thành tử tế với lý Kiến, nhận là chỗ đầy tớ chân tay, nhưng lý Kiến thỉnh thoảng vẫn phải cho hắn tiền. Cho mãi đến năm ngoái đây, hắn chết.

Thì năm nay lại nảy ra Chí Phèo, một thằng hiền lành như đất -- tội nghiệp cho hắn, có lần lý Kiến thấy hắn vừa bóp đùi cho bà ba, vừa run run! Bỗng nhiên vùng dậy già néo đứt dây. Cụ tiên chỉ làng Vũ Ðại nhận ra rằng: đè nén con em đến nỗi nó không chịu được phải bỏ làng đi là dại. Mười thằng đã đi ra thì chín thằng trở về với cái vẻ hung đồ, cái tính ương ngạnh học từ phương xa. Một người khôn ngoan chỉ bóp đến nửa chừng. Hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sông, nhưng rồi lại dắt nó lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập ghế đòi cho được năm đồng, nhưng được rồi thì lại vất trả lại năm hào "vì thương anh túng quá"! Và cũng phải tùy mặt nữa: những thằng có máu mặt, vợ đẹp, con đàn, chính là những thằng sợ quan và dễ bóp. Trái lại, những thằng tứ cố vô thân, giết chúng nó thì dễ, nhưng được chỉ còn có xương; mà gây với chúng là mở một dịp tốt để cho các phe nghịch xoay lại mình. Làng nào cũng có nhiều cánh, mỗi cánh kết bè đảng chung quanh một người: cánh cụ bá Kiến, cánh ông đội Tảo, cánh ông Tư Ðạm, cánh ông Bát Tùng...

Bằng ấy cánh du lại với nhau để bóc lột con em, nhưng ngấm ngầm chia rẽ, nhè từng chỗ hở để mà trị nhau. Cụ lại nhận ra rằng: ở cái đất nhà quê, bọn dân hiền lành chỉ è cổ làm nuôi bọn lý hào, nhưng chính bọn lý hào, nhiều khi lại phải ngậm miệng cung cấp cho những thằng cùng hơn cả dân cùng liều lĩnh, lúc nào cũng có thể cầm dao đâm người hay đâm mình.

Nhưng cụ không phải là một người ưa than thở. Than thở chẳng ích gì cho ai, cái bọn dân đinh suốt đời bị đèn nén kia sở dĩ bị đè nén suốt đời chỉ vì khi bị đè nén chúng chỉ biết than thở chứ không biết làm gì khác. Cụ bá Kiến không cần than thở: trị không lợi thì cụ dùng. Cụ nghĩ bụng cũng phải có những thằng đầu bò chứ? Không có những thằng đầu bò thì lấy ai mà trị những thằng đầu bò?

Thế lực của cụ sở dĩ lấn át được các vây cánh khác, một phần lớn cũng bởi cụ biết mềm biết cứng, biết thu phục những thằng bạt mạng không sợ chết và không sợ đi tù. Những thằng ấy chính là những thằng được việc. Khi cần đến, chỉ cho nó dăm hào uống rượu, là có thể sai nó đến tác hại bất cứ anh nào không nghe mình. Gặp người bướng bỉnh, đanh thép thì nó lừa đốt nhà hay cho mấy lát dao; gặp người non mặt, thì nó quăng chai rượu lậu, hay gây sự rồi lăn ra kêu làng. Có chúng nó sinh chuyện thì mới có dịp mà ăn, nếu không thì giữa đám dân hiền lành và yên phận này, khéo lắm chỉ bóp nặn được vào vụ thuế. Thuế một năm có một lần nếu chỉ trông vào đấy thì bán cha đi cũng không đủ để bù vào chỗ ba, bốn nghìn bạc chạy chọt để tranh triện đồng.

Vì thế, đêm hôm ấy, ở nhà lý Kiến ra về, Chí Phèo vô cùng hả hê! Bá Kiến đã không vu vạ gì cho hắn, lại còn giết gà mua rượu cho hắn uống, xong lại đãi thêm đồng bạc để về uống thuốc. Ðồng bạc, làm gì đến thế? Hắn loạng choạng vừa đi vừa cười; hắn chẳng cần đến ba xu. Lúc ngồi tù, hắn có học mót được mấy bài thuốc giấu: chỉ vài nắm lá, là mặt hắn lại đâu vào đấy ngay. Có đồng bạc lại để đi uống rượu...

Hắn uống được có vừa ba hôm, hôm thứ tư thì hắn trợn mắt lên, bảo con mẹ hàng rượu rằng:

-- Hôm nay ông không có tiền; nhà mày bán chịu cho ông một chai. Tối ông mang tiền đến trả.

Mụ hàng rượu hơi ngần ngừ. Thế là hắn rút bao diêm đánh cái xòe, châm lên mái lều của mụ. Mụ hoảng hốt kêu la om xòm vội dập tắt được ngọn lửa vừa mới cháy. Rồi khóc khóc mếu mếu, mụ đưa chai rượu. Hắn hầm hầm, chĩa vào mặt mụ bảo rằng:

-- Cái giống nhà mày không ưa nhẹ! Ông mua chứ ông có xin nhà mày đâu! Mày tưởng ông quỵt hở? Mày thử hỏi cả làng xem ông có quỵt của đứa nào bao giờ không? Ông không thiếu tiền! Ông còn gửi đằng cụ bá, chiều này ông đi lấy về ông trả.

Mụ vừa kéo vạt áo lên quệt nước mũi, vừa bảo:

-- Chúng cháu không dám chắc lép, nhưng quả là ít vốn.

Hắn quát lên:

-- Ít vốn chỉ tối nay ông trả. Nhà mày đã chết ngay bây giờ hay sao?

Rồi hắn xách chai ra về. Hắn về cái miếu con ở bờ sông, vì vốn từ trước đến nay không có nhà. Lúc đi đường hắn đã vặn được ở nhà nào đó bốn quả chuối xanh, và bốc của một cô hàng xén một rúm con muối trắng. Bây giờ hắn uống rượu với chuối xanh chấm muối trắng và thấy rằng cũng ngon. Hắn uống rượu với cái gì cũng ngon.

Uống xong hắn chùi miệng, rồi ngật ngà ngật ngưỡng đến nhà bá Kiến. Gặp ai hắn cũng bảo: hắn đến nhà bá Kiến đòi nợ đây! Mới trông thấy hắn vào đến sân, bá Kiến đã biết hắn đến sinh sự rồi. Cái mắt thì ngầu lên, hai chân thì đi lảo đảo, cái môi bầm lại mà run bần bật. Cũng may, hắn không cầm vỏ chai, bá Kiến cũng dõng dạc hỏi:

-- Anh Chí đi đâu đấy?

Hắn chào to:

-- Lạy cụ ạ. Bẩm cụ... Con đến cửa cụ để kêu cụ một việc ạ!

Giọng hắn lè nhè và tiếng đã gần như méo mó. Nhưng bộ điệu thì lại như hiền lành; hắn vừa gãi đầu gãi tai, vừa lải nhải:

-- Bẩm cụ từ ngày cụ bắt đi ở tù, con lại sinh ra thích đi ở tù, bẩm có thế, con có nói gian thì trời tru đất diệt, bẩm quả đi ở tù sướng quá! Ði ở tù còn cơm để mà ăn, bây giờ về làng về nước, một thước cắm dùi không có, chả làm gì nên ăn. Bẩm cụ, con lại đến kêu cụ, cụ lại cho con đi ở tù...

Cụ bá quát, bắt đầu bao giờ cũng quát để thử dây thần kinh của người.

-- Anh này lại say khướt rồi.

Hắn xông lại gần, đảo ngược mắt giơ tay lên nửa chừng:

-- Bẩm không ạ, bẩm thật là không say. Con đến xin cụ cho con đi ở tù mà nếu không được thì... thì... thưa cụ...

Hắn móc đủ mọi túi, để tìm một cái gì, hắn giơ ra: đó là một con dao nhỏ, nhưng rất sắc. Hắn nghiến răng nói tiếp:

-- Vâng, bẩm cụ không được thì con phải đâm chết dăm ba thằng, rồi cụ bắt con giải huyện.

Rồi hắn cúi xuống, tần mần gọt cạnh cái bàn lim. Cụ bá cười khanh khách -- cụ vẫn tự phụ hơn đời cái cười Tào Tháo ấy -- cụ đứng lên vỗ vai hắn mà bảo rằng:

-- Anh bứa lắm. Nhưng này, anh Chí ạ, anh muốn đâm người cũng không khó gì. Ðội Tảo nó còn nợ tôi năm mươi đồng đấy, anh chịu khó đến đòi cho tôi, đòi được tự nhiên có vườn.

Ðội Tảo là một tay vai vế trong làng. Vây cánh ông ta mạnh, vẫn kình nhau với cánh nhà cụ bá mà cụ bá thường phải chịu bởi hắn là cựu binh, lương hưu trí nhiều, quen thuộc nhiều, lại ăn nói giỏi. Hắn vay cụ bá năm mươi đồng đã từ lâu, bây giờ đột nhiên trở mặt vỗ tuột, lấy cớ rằng số tiền ấy tính vào món tiền chè lý Cường ra làm lý trưởng chưa tạ hắn. Cụ bá tức như chọc họng, nhưng chưa biết làm thế nào, bởi vì thằng binh Chức, đầy tớ chân tay của cụ, khả dĩ đương đầu với hắn được, chết năm ngoái rồi. Bây giờ cụ mới lại gặp được Chí Phèo, có thể thay cho binh Chức. Cụ thử nói khích xem sao. Nếu nó trị được đội Tảo thì tốt lắm. Nếu nó bị đội Tảo trị thì cụ cũng chẳng thiệt gì, đằng nào cũng có lợi cho cụ cả.

Chí Phèo nhận ngay! Hắn tức khắc đến nhà đội Tảo, và cất tiếng chửi ngay từ đầu ngõ. Giá gặp phải hôm khác, thì có án mạng rồi: đội Tảo cũng có thể đâm chém được, chưa bao giờ chịu hàng trước cuộc giao tranh. Nhưng phúc đời cho hắn, hay là cho Chí Phèo, hôm ấy hắn ốm liệt giường, không sao nhắc mình dậy được, có lẽ hắn cũng không biết Chí Phèo chửi hắn.

Vợ hắn, thấy Chí Phèo thở ra mùi rượu, và biết rõ đầu đuôi món nợ, lấy năm mươi đồng giấu chồng đưa cho người nhà đi theo Chí Phèo. đàn bà vốn chuộng hoà bình; họ muốn yên chuyện thì thôi, gai ngạnh làm gì cho sinh sự. Vả lại, bà đội cũng nghĩ rằng chồng mình đang ốm... chồng mình có nợ người ta hẳn hoi... Và năm chục đồng bạc đối với nhà mình là mấy, lôi thôi lại chả tốn đến ba lần năm chục đồng!

Vì thế, Chí Phèo mới được vênh vênh ra về. Hắn thấy hắn oai thêm bậc nữa. Hắn tự đắc: "anh hùng làng này cóc có thằng nào bằng ta!" Cụ bá thấy mình thắng bên địch mà không cần đến hội đồng làm biên bản xem chừng thích chí. Cụ đưa luôn cho anh đầy tớ chân tay mới luôn năm đồng.

-- Cả năm chục đồng này phần anh, nhưng nếu anh lấy cả thì chỉ ba hôm là tan hết. Vậy anh cầm lấy chỗ này uống rượu còn để tôi bán cho anh mảnh vườn; không có vườn đất thì làm ăn gì?

Chí Phèo "vâng dạ" ra về. Mấy hôm sau, cụ bá bảo lý Cường cho hắn năm sào vườn ở bãi sông cắm thuế của một người làng hôm nọ. Chí Phèo bỗng thành ra có nhà. Hồi ấy hắn mới đâu hăm bảy hay hăm tám tuổi...

Bây giờ thì hắn đã thành người không tuổi rồi. Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay là ngoài bốn mươi? Cái mặt hắn không trẻ cũng không già: nó không còn phải là mặt người: nó là mặt của một con vật lạ, nhìn mặt những con vật có bao giờ biết tuổi? Cái mặt hắn vàng vàng mà lại muốn xạm màu gio; nó vằn dọc vằn ngang, không thứ tự, biết bao nhiêu là vết sẹo. Vết những mảnh chai của bao nhiêu lần ăn vạ kêu làng, bao nhiêu lần, hắn nhớ làm sao nổi?

Bao nhiêu việc ức hiếp, phá phách, đâm chém, mưu hại người ta giao cho hắn làm! Những việc ấy chính là cuộc đời của hắn; cuộc đời mà hắn cũng chả biết đã dài bao nhiêu năm rồi. Bởi vì ngay đến cái thẻ có biên tuổi hắn cũng không có, trong sổ làng người ta vẫn khai hắn vào hạng dân lưu tán, lâu năm không về làng.

Hắn nhớ mang máng rằng có lần hắn hai mươi tuổi, rồi hắn đi ở tù, rồi hình như hắn hăm nhăm không biết có đúng không? Bởi từ đấy thì đối với hắn không còn ngày tháng nữa. Bởi vì từ đấy hắn bao giờ cũng say. Nhưng cơn say của hắn tràn cơn này qua cơn khác, thành một cơn dài, mênh mông, hắn ăn trong lúc say, thức dậy vẫn còn say, đập đầu rạch mặt chửi bới, dọa nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để rồi say nữa, say vô tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ hắn chưa bao giờ tỉnh táo, để nhớ rằng có hắn ở đời.

Có lẽ hắn cũng không biết rằng hắn là con quỷ dữ của làng Vũ Ðại, để tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn biết đâu hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu người lương thiện. Hắn biết đâu vì hắn làm tất cả những việc ấy trong khi người hắn say; hắn say thì hắn làm bất cứ cái gì người ta sai hắn làm. Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn mỗi lần hắn qua.

Vì thế cho nên hắn chửi hay là chẳng vì cái gì hắn cũng chửi, cứ rượu xong là hắn chửi. Hắn chửi như những người say rượu hát. Giá hắn biết hát thì có lẽ hắn không cần chửi. Khổ cho hắn và cho người hắn lại không biết hát. Thì hắn chửi, cũng như chiều nay hắn chửi...

Hắn chửi trời và đời. Hắn chửi cả làng Vũ Ðại. Hắn chửi tất cả những đứa nào không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng mặc, ai mà hoài hơi, tức mình hắn chửi đứa nào đẻ ra chính hắn, lại càng không ai cần! Và hắn lấy thế làm ức lắm; bởi vì người ta không thể chửi nhau một mình; chửi nhau một mình thì còn văn vẻ gì! Thế là chắc chắn đã có một cớ để tức tối, một cớ rất chính đáng để hắn có thể hùng hổ đi báo thù.

Phải, hắn phải báo thù, báo thù vào bất cứ ai. Hắn phải vào nhà nào mới được, bất cứ nhà nào. Hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp để đập phá đốt nhà hay lăn ra kêu làng nước. Phải đấy, hắn sẽ rẽ vào bất cứ ngõ nào hắn gặp... Á, đâu kia rồi mau mau...

Nhưng mà mặt trăng lên, mặt trăng rằm vành vành. Và ánh trăng chảy trên đường trắng tinh. Ồ, cái gì đây, đen và méo mó trên đường trăng nhễ nhại? Nó xệch xạc về bên trái, thu gọn vào rồi lại dài loang ra, xé rách vài chỗ. Nó cứ quần quật dưới chân Chí Phèo. Chí Phèo đứng lại và nhìn nó và hắn bỗng nghiêng ngả cười. Hắn cười ngặt nghẽo, cười rũ rượi. Giá hắn cứ chửi lại còn dễ nghe! Cái vật xệch xạc trên đường là bóng hắn.

Thế là hắn cười, và hắn quên báo thù: hắn đi qua ngõ đầu tiên rồi. Bây giờ thì đến ngõ nhà tự Lãng, một anh thầy cúng có một bộ râu lờ phờ. Chí phèo bỗng nảy ra một ý: tạt vào đây và đập cái bàn chầu của lão tự nửa mùa này ra. Bởi vì lão tự này vừa làm thầy cúng lại vừa làm nghề hoạn lợn. Cái đàn của lão lừng phừng, nghe còn chối tai hơn là lợn kêu.

Nhưng lúc vào thì lão tự lại đang uống rượu; lão uống rượu ngay ở sân, vừa uống vừa vuốt râu, vừa rung rung cái đầu. Chí Phèo đứng lại nhìn, thấy lão cũng hay hay. Rồi đột nhiên hắn khát, trời ơi sao mà khát! Khát đến như cháy họng... Không do dự, hắn lại bên lão tự, nhắc lấy chai rượu ngửa cổ dốc vào mồm tu. Lão tự duỗi cái cổ gà vặt lông ra, trố mắt lên, nhưng không nói gì. Lưỡi lão ríu lại rồi, còn nói làm sao được? Lão đã uống hết hai phần chai. Còn một phần thì Chí Phèo tu nốt. Hắn tu có một hơi, rồi khà một cái, chép cái miệng như còn thèm. Rồi hắn nắm lấy mấy cái râu lờ phờ của lão tự, nâng soi lên trăng mà cười. Lão tự cũng cười. Hai thằng say rượu ngả vào nhau mà cười, như một đôi tri kỷ cuồng.

Rồi tự Lãng vào nhà xách hai chai rượu nữa; lão còn đúng hai chai nữa, lão mời Chí Phèo uống nữa, uống thật say, không cần gì. Cứ việc uống, đừng có lo ngại gì đấy! Vợ lão chết đến bảy tám năm nay rồi, con gái lão chửa hoang bỏ lão đi, lão chỉ có một mình, không còn vợ con nào mè nheo cả, lão muốn uống đến bao giờ thì uống. Cứ uống! Cứ uống, cứ uống đi ông bạn lạc đường ở cung trăng xuống ạ! Uống thật tợn, uống đến đái ra rượu thì mới thích. Nhịn uống để làm gì? Có giàu có sang, có làm nên ông cả bà lớn nữa, chết cũng không ai gọi là "cụ lớn mả"! Lão sống có đến hơn năm mươi rồi mà chưa thấy một cụ lớn mả nào sống sót! Chỉ có cái mả, cái mả đất. Ai chết cũng thành cái mả, say sưa chết cũng thành cái mả, lo gì? Cứ say.

Chưa bao giờ Chí Phèo được thỏa thê đến thế! Hắn lấy làm lạ sao mãi đến hôm nay mới ngồi uống rượu với thằng cha tự này. Chúng uống với nhau rất là nhiều. Và rất là nhiều. Người ta tưởng như cả làng Vũ Ðại phải nhịn uống để đủ rượu cho chúng uống.

Ðến lúc hết cả hai chai thì tự Lãng đã bò ra sân. Lão bò như cua và hỏi Chí Phèo rằng: "Người ta đứng lên bằng cái gì?" Chí Phèo vần ngửa lão ra, vuốt cái râu lờ phờ của lão mấy cái, rồi để mặc lão thế, hắn lảo đảo ra về. Hắn vừa đi vừa phanh ngực ra mà gãi. Hắn gãi ngực rồi gãi cổ, gãi mang tai và gãi lên cả đầu. Có lúc hắn phải đứng lại giữa đường mà gãi, ghệch chân lên mà gãi, hắn bứt rứt quá, ngứa ngáy quá, và chợt nghĩ đến cái bờ sông gần nhà. Bởi vì cái vườn của hắn ở gần một con sông con, nước lặng và trong, khắp bãi trồng toàn dâu, gió đưa đẩy những thân mềm oặt ẹo, cuộn theo nhau thành làn. Duy có vườn nhà hắn trồng toàn chuối, ở một góc vườn có túp lều con. Những đêm trăng như đêm nay, cái vườn phẳng ngổn ngang những bóng chuối đen đen như những cái áo nhuộm vắt tung trên bãi. Và những tàu chuối nằm ngửa, ưỡn cong cong lên hứng lấy trăng xanh rời rợi như là ướt nước, thỉnh thoảng bị gió lay lại giẫy lên đành đạch như là hứng tình.

Chí Phèo vừa tò mò nhìn những tàu chuối vừa đi xuống vườn. Nhưng hắn không vào cái túp lều úp xúp mà ra thẳng bờ sông. Hắn định sẽ nhảy xuống tắm cho khỏi ngứa rồi lăn ngay ra vườn mà ngủ. Tội gì chui vào lều, bức đến không còn mà thở được. Một thằng như hắn, đập đầu không chết, huống hồ là gió sương... Ðến bờ sông hắn dừng lại, vì hình như có người. Có người thật, và hắn ngây ra nhìn.

Hắn nhìn giữa hai lọ nước và tựa lưng vào gốc chuối, một người đàn bà ngồi tênh hênh. Chính là người đàn bà, hắn biết vậy là nhờ mái tóc dài buông xõa xuống vai trần và ngực... Hai tay trần của mụ buông xuôi, cái mồm mụ há hốc lên trăng mà ngủ hay là chết. đôi chân thì duỗi thẳng ra trước mặt, cái váy đen xộc xệch... Bên kia, có lẽ vì mụ giẫy cái yếm xẹo xọ để trật ra cái sườn nây nây. Tất cả những cái ấy phơi ra trăng, rười rượi những trăng làm trắng những cái đó có lẽ ban ngày không trắng; trăng làm đẹp lên.

Chí Phèo tự nhiên thấy ứ đầy miệng bao nhiêu là nước dãi, mà cổ thì lại khô, hắn nuốt ừng ực, hắn thấy cái gì rộn rạo ran khắp người. Bỗng nhiên hắn run run. Ồ tại sao lại như thế được? Ðáng nhẽ chính người đàn bà khốn nạn kia phải run mới phải, cái người đàn bà dại dột đã nằm ềnh ệch mà ngủ ngay gần nhà hắn này.

Nhưng người đàn bà ấy là thị Nở, một người ngẩn ngơ như những người đần trong cổ tích và xấu ma chê quỷ hờn. Cái mặt của thị thực là một sự mỉa mai của hóa công: nó ngắn đến nỗi người ta có thể tưởng bề ngang lớn hơn bề dài, thế mà hai má nó lại hóp vào mới thật là tai hại, nếu má nó phinh phính thì mặt thị lại còn được hao hao như mặt lợn, là thứ mặt vốn nhiều hơn người ta tưởng, trên cổ người. Cái mũi thì vừa ngắn, vừa to, vừa đỏ, vừa sần sùi như vỏ cam sành, bành bạnh muốn chen lẫn nhau với những cái môi cũng cố to cho không thua cái mũi: có lẽ vì cố quá cho nên chúng nứt nở như rạn ra.

Ðã thế thị lại ăn trầu thuốc, hai môi dày được bồi cho dày thêm một lần, cũng may quết trầu sánh lại, che được cái màu thịt trâu xám ngoách. Ðã thế những cái răng rất to lại chìa ra: ý hẳn chúng nghĩ sự cân đối chữa được một vài phần cho sự xấu.

Ðã thế thị lại dở hơi, đó là một ân huệ đặc biệt của Thượng đế chí công: nếu sáng suốt thì người đàn bà ấy sẽ khổ sở ngay từ khi mua cái gương thứ nhứt. Và thị lại nghèo nếu trái lại, ít nhất đã có một đàn ông khổ sở. Và thị lại là dòng giống của một nhà có mả hủi: cái này khiến không một chàng trai nào phải phân vân. Người ta tránh thị như tránh con vật nào rất tởm. Ngoài ba mươi tuổi, thị vẫn chưa có chồng. Ở cái làng Vũ Ðại này người ta kết bạn từ khi lên tám, và có khi có con từ lúc mười lăm; không ai đợi đến năm hai mươi đẻ đứa con thứ nhất. Cứ nhìn tình hình ấy thì ta nói quách: thị Nở không có chồng.

Mà thị cũng không còn ai thân thích, trừ một người cô đã có thể gọi được là già, và đã không chồng như thị. Số trời định thế, để không ai phải trơ trọi trên đời này. Người cô làm thuê cho người đàn bà buôn chuối và trầu không xếp tàu đi Hải Phòng, có khi đi tận Hòn Gai, Cẩm Phả. Còn thị sống bằng những nghề lặt vặt ở làng. Hai cô cháu ở trong một cái nhà tre cách vườn của Chí Phèo bởi một con đê; hắn ở ngoài bãi, hai người ở trong xóm. Có lẽ chính vì thế mà thị Nở không sợ cái thằng mà cả làng sợ hắn. Gần gũi lâu cũng sinh quen, mà quen thì ít khi còn sợ. Những người trông coi vườn bách thú thường bảo răng hổ báo hiền y như mèo. Vả lại có lý nào để thị sợ hắn đâu? Người ta không ai sợ kẻ khác phạm đến cái xấu, cái nghèo, cái ngẩn ngơ của mình, mà thị lại chỉ có ba cái ấy... Một phần nữa cũng bởi Chí Phèo ít khi ở nhà, mà hắn ở nhà lại hiền lành, ai có thể ác trong khi ngủ? Hắn chỉ về nhà để ngủ.

Ngày nào thị Nở cũng phải qua vườn nhà hắn hai ba lần, là vì qua vườn nhà hắn có một lối đi nhỏ ra sông; trước kia, cả xóm vẫn dùng cái ngõ ấy để ra sông tắm, giặt hay kín nước. Nhưng từ khi hắn đến người ta thôi dần, tìm một lối khác đi xa hơn. Trừ thị Nở, thì đã bảo thị là người dở hơi, thị không thích làm như kẻ khác. Quá tin ở người, quá tin ở mình liều lĩnh, bướng bỉnh hay có lẽ chỉ không chịu rời thói quen. Nhưng hãy biết thị cứ đi ngõ ấy và vẫn chẳng làm sao cả. Thế rồi quen đi. Có lần trong lúc Chí Phèo ngủ, thị lại vào cả nhà hắn để rọi nhờ lửa nữa, có lần thị xin của hắn một ít rượu về để bóp chân; hắn mải ngủ càu nhàu bảo thị rằng: ở xó nhà ấy, muốn rót bao nhiêu thì rót, để yên cho hắn ngủ. Và lắm lúc thị ngạc nhiên: sao người ta ghê hắn thế?

Chiều hôm ấy thị Nở cũng ra sông kín nước như mọi chiều. Nhưng chiều hôm ấy, trăng lại sáng hơn mọi chiều, trăng tỏa trên sông và sông gợn biết bao nhiêu gợn vàng. Những vàng ấy rung rinh mới trông thì đẹp, nhưng trông lâu mỏi mắt. Gió lại mát như quạt hầu, thị Nở thấy muốn ngáp mà mí mắt thì nặng dần, toan díp lại. Thị vốn có một cái tật không sao chữa được, có lúc đột nhiên muốn ngủ, bất cứ ở đâu hay đang làm gì. Bà cô thị bảo thị là một người vô tâm. Ngáp một cái, thị nghĩ bụng: hãy khoan kín nước, hãy để lọ xuống ngồi nghỉ đây. Bởi vì thị đã luật quật đập đất từ trưa tới giờ.

Mà mấy khi được một nơi mát thế, mát rợn da rợn thịt, sung sướng quá! Mát y như quạt hầu. Thị cởi áo ra ngồi tựa vào gốc chuối, dáng ngồi không kín đáo, nhưng không bao giờ thị biết thế nào là lả lơi. Con người vô tâm, không hay nghĩ xa xôi mà. Vả lại ở đây chẳng có ai. Chí Phèo đã về đâu, mà hắn có về thì cũng say khướt đã ngủ từ nửa đường và tới nhà tức khắc chúi đầu vào ngủ nốt. Hắn ra làm gì đây, cho có ra nữa thì đã sao? Thị không thể sợ hắn có thể phạm đến thị bởi lẽ rất giản dị là thị chưa thấy ai phạm đến thị bao giờ. Thật ra thì thị cũng chẳng nghĩ ngợi nhiều đến thế. Trong óc thị đã có một bóng đen lan rồi. Thị không ngồi thì không chịu được.

Ngồi một lúc thị thấy rằng: nếu cứ ngồi mãi thì ngủ mất. Nhưng thị đã ngủ đến hai phần rồi. Và thị nghĩ: thì ngủ, ngủ thì đã làm sao! Về nhà thì cũng chỉ ngủ, ngủ ngay đây cũng vậy. Bà cô đi theo hàng ít ra cũng dăm hôm mới về. Thị cứ ngồi đây cho mát. Và thị ngủ. Thị ngủ ngon lành và say sưa.

Chí Phèo vẫn say say nhìn và run run. Bỗng nhiên hắn rón rén lại gần thị Nở: lần đầu tiên hắn rón rén, từ khi về làng. Thoạt tiên, hắn hãy xách cái lọ để xa xa, rồi hắn lẳng lặng ngồi xuống bên sườn thị...

Và thị Nở giật mình. Thị Nở mới kịp giật mình thì thằng đàn ông đã bám víu lấy thị... Thị vùng vẫy đẩy ra, thị mở mắt, thị tỉnh hẳn, thị nhận ra Chí Phèo. Thị vừa thở, vừa vật nhau với hắn vừa hổn hển: "Ô hay... Buông ra... Tôi kêu... Tôi kêu làng... Buông ra. Tôi kêu làng lên bây giờ!"

Thằng đàn ông lại phì cười. Sao thị lại kêu làng nhỉ? Hắn vẫn tưởng chỉ có hắn mới kêu làng thôi, người ta lại kêu tranh của hắn, bỗng nhiên hắn la lên, kêu làng. Hắn kêu như một kẻ bị đâm vừa kêu vừa dằn người đàn bà xuống. Thị Nở trố hai mắt ngây ra nhìn. Thị Nở kinh ngạc: sao hắn lại kêu làng nhỉ? Mà hắn vẫn chưa chịu thôi kêu làng. Cũng may người quanh đây không có ai lạ gì tiếng hắn, mà khi hắn kêu làng thì không ai cần động dạng, họ lạu bạu chửi rồi lại ngủ, hắn kêu làng cũng như người khác buồn, hát ngao. đáp lại hắn chỉ có lũ chó cắn xao lên trong xóm.

Thị Nở bỗng nhiên bật cười. Thị Nở vừa rủa vừa đập tay lên lưng hắn. Nhưng cái đó là cái đập yêu, bởi vì đập xong, cái tay ấy lại giúi lưng hắn xuống.... Và chúng cười với nhau...

Bây giờ thì chúng ngủ bên nhau... đứa bé bú no thì ngủ. Người ta ngủ say sau khi làm việc yêu. Chúng ngủ như chưa bao giờ được ngủ... Trăng vẫn thức vẫn trong trẻo... Trăng rắc bụi trên sông, và sông gợi biết bao nhiêu vàng.

Nhưng gần đến sáng, bỗng nhiên Chí Phèo chống một tay xuống đất, ngồi lên một nửa. Hắn thấy nôn nao, chân tay bủn rủn, như đến ba ngày nhịn đói. Thế mà bụng lại phinh phính đầy, hình như bụng hơi đau. Còn hình như gì nữa, thôi đúng đau bụng rồi. đau thật, đau mỗi lúc một dữ! Nó cứ cuồn cuộn lên. À mà trời lành lạnh. Hễ có gió thì kinh kinh. Mỗi lần gió, hắn rươn rướn người. Hắn muốn đứng lên. Sao đầu nặng quá mà chân thì bẩy rẩy. Mắt hắn hoa lên. Bụng quặn lại, đau gò người.

Hắn oẹ. Hắn oẹ ba bốn cái. Oẹ mãi. Giá mửa ra được thì dễ chịu. Hắn cho một ngón tay vào móc họng. Hắn oẹ ra một cái to hơn, ruột hình như lộn lên. Nhưng cũng chỉ nhổ ra toàn nước dãi. Hắn nghỉ một tí rồi lại cho tay vào mồm. Lần này thì mửa được. Trời ơi! Mửa thốc, mửa tháo, mửa ồng ộc, mửa đến cả ruột. đến nỗi người đàn bà phải dậy. Thị ngồi nhỏm dậy và ngơ ngác nhìn. Cái óc nặng nề ấy phải lâu mới nhớ ra và lâu mới hiểu.

Bây giờ thì Chí Phèo đã mửa xong. Hắn mệt quá, lại vật người ra đất. Hắn đờ hai mắt ra khẽ rên; hắn chỉ còn đủ sức để rên khe khẽ. Từ đống mửa bay lại một mùi gì thoảng như mùi rượu, hắn bỗng nhiên rùng mình.

Thị Nở lại đặt một tay lên ngực hắn (thị suy nghĩ đến bây giờ mới xong). Thị hỏi hắn:

-- Vừa thổ hả?

Mắt hắn đảo lên nhìn thị, nhìn một loáng rồi lại đờ ra ngay.

-- Ði vào nhà nhé?

Hắn làm như gật đầu. Nhưng cái đầu không động đậy, chỉ có cái mí mắt là nhích thôi.

-- Thì đứng lên.

Nhưng hắn đứng lên sao được. Thị quàng tay vào nách hắn, đỡ cho hắn gượng ngồi. Rồi thị kéo hắn đứng lên. Hắn đu vào cổ thị, hai người lảo đảo rồi đi về lều.

Không có giường, chỉ có một cái chõng tre. Thị để hắn nằm lên và đi nhặt nhạnh tất cả những manh chiếu rách đắp lên cho hắn. Hắn hết rên. Hình như hắn ngủ. Thị cũng lim dim chực ngủ. Nhưng trong nhà nhiều muỗi quá. Muỗi nhắc cho thị cái áo quên ngoài vườn. Thị ra vườn. đôi lọ nhắc cho thị việc đi kín nước, thị mải mốt mặc áo, kín nước, rồi xách đôi lọ nước đi về nhà.

Trăng chưa lặn, không chừng trời còn khuya. Thị lên giường định ngủ. Nhưng lại nhớ việc lạ lùng tối qua. Thị cười. Thị thấy không buồn ngủ, và thị cứ lăn ra lăn vào.

Khi Chí Phèo mở mắt thì trời đã sáng lâu. Mặt trời đã cao, và nắng bên ngoài chắc là rực rỡ. Cứ nghe chim ríu rít bên ngoài đủ biết. Nhưng trong cái lều ẩm thấp vẫn chỉ hơi tờ mờ. Ở đây người ta thấy chiều lúc xế trưa và gặp đêm thì bên ngoài vẫn sáng. Chưa bao giờ Chí Phèo nhận thấy thế bởi chưa bao giờ hết say.

Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng hắn đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tý. Hắn sợ rượu cũng như người ốm thường sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy... Chao ôi là buồn!

-- Vải hôm nay bán mấy?

-- Kém ba xu dì ạ!

-- Thế thì còn ăn thua gì!

-- Cố kéo co mới được một tấm năm xu

-- Thật thế đấy. Nhưng chẳng lẽ rằng lại chơi.

Chí Phèo đoán chắc rằng một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở Nam Ðịnh về. Hắn nao nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cầy thuê, vợ dệt vải, chúng bỏ lại một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm.

Tỉnh dậy hắn thấy già mà còn cô độc. Buồn thay cho đời! Có lý nào như thế được? Hắn đã già rồi hay sao? Ngoài bốn mươi tuổi đầu... Dẫu sao, đó không phải tuổi mà người ta mới bắt đầu sửa soạn. Hắn đã tới cái dốc bên kia của đời. Ở những người như hắn, chịu đựng biết bao nhiêu là chất độc, đầy đọa cực nhọc mà chưa bao giờ ốm, một trận ốm có thể gọi là dấu hiệu báo rằng cơ thể đã hư hỏng nhiều; nó là một cơn mưa gió cuối thu cho biết trời gió rét, nay mùa đông đã đến. Chí Phèo hình như đã trông trước thấy tuổi già của hắn, đói rét ốm đau, và cô độc, cái này còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau.

Cũng may thị Nở vào. Nếu thị không vào, cứ để hắn vẩn vơ suy nghĩ mãi, thì đến khóc được mất. Thị vào cắp một cái rổ, trong có một nồi gì đậy vung. đó là một nồi cháo hành còn nóng nguyên. Là vì lúc còn đêm, thị trằn trọc một lát, thị bỗng nhiên nghĩ rằng: cái thằng liều lĩnh ấy kể ra thì đáng thương, còn gì đáng thương bằng đau ốm mà nằm còng queo một mình. Giá thử đêm qua không có thị thì hắn chết. Thị kiêu ngạo vì đã cứu sống một người. Thị thấy như yêu hắn: đó là một cái lòng yêu của một người làm ơn. Nhưng cũng có cả lòng yêu của một người chịu ơn. Một người như thị Nở càng không quên được. Cho nên thị nghĩ: mình bỏ hắn lúc này thì cũng bạc. Dẫu sao cũng đã ăn nằm với nhau! Ăn nằm với nhau như "vợ chồng". Tiếng "vợ chồng", thấy ngường ngượng mà thinh thích. đó vẫn là điều mong muốn âm thầm của con người khốn nạn ấy chăng! Hay sự khoái lạc của xác thịt đã làm nổi dậy những tính tình mà thị chưa bao giờ biết?

Chỉ biết rằng thị muốn gặp Chí Phèo, gặp hắn mà nhắc lại chuyện đêm qua thì chắc buồn cười lắm. Gớm! Sao lại có thứ người đâu mà lì quá thế! Người ta ngồi đấy mà dám xán lăn ngay vào, nó chả ngang ngược mà người ta kêu bé, nó lại làm to hơn. Mà kể thì cũng ngù ngờ. Cái thằng trời đánh không chết ấy, nó còn sợ ai mà hòng kêu. Nhưng mà đáng kiếp. Thổ trận ấy thật là phải biết. Cứ gọi hôm nay nhọc đừ. Phải cho hắn ăn tí gì mới được. đang ốm thế thì chỉ ăn cháo hành. Ra được mồ hôi thì là nhẹ nhõm người ngay đó mà... Thế là vừa sáng thì đã chạy đi tìm gạo. Hành thì nhà thị may lại còn. Thị nấu bỏ vào cái rổ, mang ra cho Chí Phèo.

Thằng này rất ngạc nhiên. Hết ngạc nhiên thì hắn thấy mắt mình ươn ướt. Bởi vì lần này là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho. Xưa nay, nào hắn có thấy ai tự nhiên cho cái gì. Hắn vẫn phải doạ nạt hay là giật cướp. Hắn phải làm gì cho người ta sợ. Hắn nhìn bát cháo bốc khói mà bâng khuâng. Thị Nở thì chỉ nhìn trộm hắn, rồi lại toe toét cười. Trông thị thế mà có duyên. Tình yêu làm cho có duyên. Hắn thấy vừa vui vừa buồn. Và một cái gì nữa, giống như ăn năn. Cũng có thể như thế lắm. Người ta hay hối hận về tội ác khi không đủ sức mà ác nữa. Thị Nở giục hắn ăn nóng. Hắn cầm lấy bát cháo đưa lên mồm. Trời ơi cháo mới thơm làm sao! Chỉ khói xông vào mũi cũng đủ làm người nhẹ nhõm. Hắn húp một húp và nhận ra rằng: những người suốt đời không ăn cháo hành không biết rằng cháo ăn rất ngon. Nhưng tại sao lại mãi đến bây giờ hắn mới nếm mùi vị cháo.

Hắn tự hỏi rồi lại tự trả lời: vì có ai nấu cháo cho ăn đâu? Mà còn ai nấu cho mà ăn nữa! Ðời hắn chưa bao giờ được săn sóc bởi một tay "đàn bà". Hắn nhớ đến "bà ta", cái con quỷ cái hay bắt hắn bóp chân mà lại bóp lên trên, trên nữa, nó chỉ nghĩ đến sao cho thỏa nó chứ có yêu hắn đâu. Hồi ấy hắn hai mươi. Hai mươi tuổi, người ta không là đá, nhưng cũng không toàn là xác thịt. Người ta không thích cái gì người ta khinh. Vả lại bị một con đàn bà gọi đến nhà mà bóp chân! Hắn thấy nhục hơn là thích, huống hồi lại sợ.

Quả thật, từ khi biết rằng con vợ chủ sai hắn làm một việc không chính đáng, hắn vừa làm vừa run. Không làm thì không được: mọi việc trong nhà, quyền đàn bà. Chứ hắn, hắn có lòng nào đâu. Ðến nỗi người đàn bà phát cáu. Bà thấy xa xôi không được, phải làm đến nơi. Bà bảo hắn rằng: "Mày thực thà quá! Con trai gì hai mươi tuổi mà đã như ông già". Hắn vẫn giả vờ không hiểu. Bà lẳng lơ bảo: "Chả nhẽ tao gọi mày vào chỉ để bóp chân thế này thôi ư?..." và thấy hắn giùng giằng bà mắng xơi xơi vào mặt. Hắn chỉ thấy nhục, chứ yêu đương gì. Không, hắn chưa được một người đàn bà nào yêu cả. Vì thế mà bát cháo hành của thị Nở làm hắn suy nghĩ nhiều. Hắn có thể tìm bạn được, sao lại chỉ gây kẻ thù?

Bát cháo húp xong rồi, thị Nở đỡ lấy bát cháo và múc thêm bát nữạ. Hắn thấy mình đẫm bao nhiêu mồ hôi. Mồ hôi chảy ra trên đầu, trên mặt, những giọt to như giọt nước. Hắn đưa tay áo quệt ngang một cái, quệt mũi, cười rồi lại ăn. Hắn càng ăn, mồ hôi lại càng nhiều. Thị Nở nhìn hắn, lắc đầu thương hại. Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với thị như với mẹ. Ôi sao mà hắn hiền, ai dám bảo đó là thằng Chí Phèo vẫn đập đầu, rạch mặt mà đâm chém người? Ðó là cái bản tính của hắn, ngày thường bị lấp đi.

Hay trận ốm thay đổi hẳn về sinh lý, cũng thay đổi cả tâm lý nữa. Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác, phải là kẻ mạnh. Hắn đâu còn mạnh nữa. Và có lúc hắn ngẫm mình mà lo. Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Ðã đành, hắn chỉ mạnh vì liều. Nhưng hắn mơ hồ thấy rằng sẽ có một lúc mà người ta không thể liều được nữa. Bấy giờ mới nguy! Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao!

Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại không thể được. Họ sẽ lại nhận hắn vào cái xã hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện... Hắn băn khoăn nhìn thị Nở, như thăm dò. Thị vẫn im lặng, cười tin cẩn, hắn thấy tự nhiên nhẹ người. Hắn bảo thị:

-- Giá cứ thế này mãi thì thích nhỉ?

Thị không đáp, nhưng cái mũi đỏ của thị như càng bạnh ra. Hắn thấy thế cũng không có gì là xấu. Bằng một cái giọng nói và một vẻ mặt rất phong tình theo ý hắn, hắn bảo thị:

-- Hay là mình sang đây ở với tớ một nhà cho vui.

Thị lườm hắn. Một người thật xấu khi yêu cũng lườm. Hắn thích chí khanh khách cười. Lúc tỉnh táo, hắn cười nghe thật hiền. Thị Nở lấy làm bằng lòng lắm. Bấy giờ thì mấy bát cháo ý chừng đã ngấm. Hắn thấy lòng rất vui. Hắn bẹo thị Nở một cái làm thị giẫy nẩy người lên. Và hắn cười, hắn lại bảo:

-- Ðằng ấy còn nhớ gì hôm qua không?

Thị phát khẽ hắn một cái, làm cái vẻ không ưa đùa. Sao mà e lệ thế. Xấu mà e lệ thì cũng đáng yêu. Hắn cười ngất, và muốn làm thị thẹn thùng hơn nữa, hắn véo thị một cái thật đau vào đùi. Lần này thì không những thị nẩy người. Thị kêu lên choe choé. Thị nắm cổ hắn mà giúi xuống. Chúng tỏ tình với nhau, không cần đến những cái hôn. Ai lại hôn, khi có những cái môi nức nẻ như bờ ruộng vào kỳ đại hạn và cái mặt rạch ngang dọc như mặt thớt. Vả lại, có những cách âu yếm bình dân hơn, chúng cấu véo hoặc phát nhau... thiết thực biết mấy...

Chúng sẽ làm thành một cặp rất xứng đôi. Chúng cũng nhận thấy thế, và nhất định lấy nhau. Như thế năm ngày chẵn, thị ở nhà hắn cả ngày lẫn đêm, trừ những lúc đi kiếm tiền. Hắn không còn kinh rượu nhưng cố uống cho thật ít. Ðể cho khỏi tốn tiền, nhưng nhất là để tỉnh táo mà yêu nhau. Ðàn bà không có men như rượu, nhưng cũng làm người say. Và hắn say thị lắm.

Nhưng thị lại là người dở hơi. Ðến hôm thứ sáu, thì thị bỗng nhớ rằng thị có một người cô ở đời. Người cô ấy nội ngày nay sẽ về. Thị nghĩ bụng: hãy đừng yêu, để hỏi cô thị đã.

Thấy thị hỏi, bà già kia bật cười. Bà tưởng cháu bà nói đùa. Nhưng chợt nhớ ra rằng cháu bà vốn dở hơi. Bà bỗng trở nên hoảng hốt. Bà nhục cho ông cha nhà bà. Cũng có lẽ bà tủi thân bà. Bà nghĩ đến cái đời dài dằng dặc của bà, không có chồng. Bà thấy chua xót lắm. Bà uất ức, uất ức với ai không biết. Nhưng rồi đổ cái uất ức ngay lên cháu bà! Người đàn bà đức hạnh thấy cháu bà sao mà đĩ thế! Thật đốn mạt. Ngoài ba mươi tuổi mà chưa trót đời. Ngoài ba mươi tuổi... ai lại còn đi lấy chồng. Ai đời lại còn đi lấy chồng! Ừ! mà có lấy thì lấy ai chứ?... Ðàn ông đã chết hết cả rồi hay sao, mà lại đâm đầu đi lấy một thằng không cha. Ai lại đi lấy thằng chỉ có một nghề là rạch mặt ra ăn vạ. Trời ơi! Nhục nhã ơi là nhục nhã! Hỡi ông cha nhà bà! Bà gào lên như con mẹ dại. Bà xỉa xói vào mặt cái con cháu gái ba mươi tuổi mà chưa trót đời. Bà bảo phắt nó:

-- Ðã nhịn được đến bằng này tuổi thì nhịn hẳn, ai lại đi lấy thằng Chí Phèo!

Thị nghe thấy thế mà lộn ruột. Nhưng thị biết cãi bà làm sao. Con người ấy có quyền nói thế, bởi con người ấy năm mươi tuổi rồi còn ai lấy chồng. Thị biết cãi làm sao. Mà không cãi được thì giận dữ nổi lên đùng đùng. Thị tức lắm! Thị tức lắm! Thị cần đổ cái tức ấy lên một người.

Thị lon ton chạy sang nhà nhân ngãi. Thị thấy hắn đương uống rượu, và vừa uống vừa lầm bầm chửi thị về nhà lâu. Hắn không quen đợi; bởi phải đợi, hắn lại lôi rượu và uống cho đỡ buồn. Uống vào thì phải chửi, quen mồm rồi! Nhưng chửi thị? Ồ, thị điên lên mất! Thị giẫm chân xuống đất, rồi lại nhảy cẫng lên như thượng đồng. Hắn thú vị quá, lắc lư cái đầu cười. Lại còn cười! Nó nhạo thị, trời ơi! Thị điên lên mất. Trời ơi là trời! Thị chống hai tay vào háng, vênh vênh cái mặt, và đớn cái môi vĩ đại lên, trút vào mặt hắn tất cả lời bà cô.

Hắn nghĩ ngợi một tí rồi hình như hiểu. Hắn bỗng nhiên ngẩn người. Thoáng một cái, hắn lại như hít hít thấy nồi cháo hành. Hắn cứ ngồi ngẩn mặt, không nói gì. Thị trút xong giận rồi. Cái mũi đỏ của thị dị xuống rồi lại bạnh ra. Thị hả hê lắm. Thị ngoay ngoáy cái mông đít ra về.

Hắn sửng sốt, đứng lên gọi lại. Ai mà thèm lại! Còn muốn lôi thôi gì? Hắn đuổi theo thị nắm lấy tay. Thị gạt ra, lại giúi thêm cho một cái. Hắn lăn khèo xuống sân. Ðã lăn ra thì hắn phải kêu: bao giờ chả thế. Hắn nhặt một hòn gạch vỡ, toan đập đầu. Nhưng hình như hắn chưa thật say. Vì hắn nghĩ đập đầu ở đây chỉ thiệt: đập đầu ở đây để mà nằm ăn vạ ai? Hắn tự phải đến cái nhà con đĩ Nở kia. Ðến để đâm chết cả nhà nó, đâm chết cái con khọm già nhà nó. Nếu không đâm được, lúc ấy hãy đập đầu kêu làng. Muốn đập đầu, phải uống thật say. Không có rượu, lấy gì làm cho máu nó chảy? Phải uống thêm chai nữa. Và hắn uống. Nhưng tức quá, càng uống càng tỉnh ra. Tỉnh ra, chao ơi buồn!

Hơi rượu không sặc sụa. Hắn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành. Hắn ôm mặt khóc rưng rức. Rồi lại uống. Hắn ra đi với một con dao ở thắt lưng. Hắn lảm nhảm: "Tao phải đâm chết nó!" Nhưng hắn lại cứ thẳng đường mà đi. Cái gì đã làm hắn quên rẽ vào nhà thị Nở? Những thằng điên và những thằng say rượu không bao giờ làm những cái mà lúc đi chúng định làm.

Trời nắng lắm, nên đường vắng. Hắn cứ đi, cứ chửi và dọa giết "nó", và cứ đi. Bây giờ đến ngõ nhà cụ Bá. Hắn xông xông đi vào. Cả nhà đi làm đồng vắng, chỉ có mình cụ Bá đang nằm nghỉ trưa. Nghe hắn, cụ thấy bực mình quá! Chính thật thì cụ đã đang bực mình. Bởi cụ thấy đầu hơi nhức. Cụ đang muốn có một bàn tay man mát xoa cái đầu.

Cũng có lẽ, cụ chỉ muốn bà Tư đừng đi lâu quá thế, không biết rằng đi đâu? Sao bà ấy còn trẻ quá! Gần bốn mươi rồi mà trông còn phây phây. Còn phây phây quá đi nữa! Cụ năm nay đã ngoài sáu mươi. Già yếu quá, nghĩ mà chua xót. Già thế thì bà ấy chỉ cũng già cho xong. Bà ấy lại cứ trẻ, cứ phây phây, cứ đẹp như mới ngoài hai mươi tuổi, mà sao đa tình. Nhìn thì thích nhưng mà tưng tức lạ. Khác gì nhai miếng thịt bò lựt xựt khi rụng gần hết răng. Mắt bà, miệng bà có duyên, nhưng trông đĩ lắm. Hơi một tí là cười toe toét, tít cả mắt lại, cái má thì hây hây. Mà thấy ghét những thằng trai trẻ, giá làm con bà không đáng, mà thấy đâu cũng đùa. Chúng đùa nhạt như nước ốc, chỉ được cái thô tục, mà gặp ai đâu cũng cười! Chẳng nghĩ đến địa vị cả, người đâu mà vô tâm! Tức lạ! Cụ chỉ muốn cho tất cả những thằng trai trẻ đi ở tù... Những lúc như thế, thì một người dẫu khôn ngoan cũng không bình tĩnh được.

Nhất là khi trông thấy một thằng chỉ đến vòi tiền uống rượu như Chí Phèo. Tuy vậy, cụ cũng móc sẵn năm hào. Thà móc sẵn để tống nó đi cho chóng. Nhưng móc rồi, cụ cũng phải quát một câu cho nhẹ người:

-- Chí Phèo đấy hở? Lè bè vừa chứ tôi không phải là cái kho.

Rồi ném bẹt năm hào xuống đất, cụ bảo hắn:

-- Cầm lấy mà cút đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

Hắn trợn mắt chỉ tay vào mặt cụ:

-- Tao không đến đây xin năm hào!

Thấy hắn toan làm dữ cụ đành dịu giọng:

-- Thôi cầm lấy vậy, tôi không còn hơn.

Hắn vênh cái mặt lên, rất kiêu ngạo:

-- Tao đã bảo không đòi tiền.

-- Giỏi! Hôm nay mới thấy anh không đòi tiền. Thế anh cần gì?

Hắn dõng dạc:

-- Tao muốn làm người lương thiện!

Bá Kiến cười ha hả:

-- Ồ tưởng gì! Tôi chỉ cần anh lương thiện cho thiên hạ nhờ.

Hắn lắc đầu:

-- Không được! Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể là người lương thiện nữa. Biết không! Chỉ có một cách... biết không! Chỉ có một cách là... cái này biết không!

Hắn rút dao ra, xông vào. Bá Kiến ngồi nhỏm dậy, Chí Phèo đã văng dao tới rồi. Bá Kiến chỉ kịp kêu một tiếng. Chí Phèo vừa chém túi bụi vừa kêu làng thật to. Hắn kêu làng, không bao giờ người ta vội đến. Bởi thế khi người ta đến thì hắn cũng đang giẫy đành đạch ở giữa bao nhiêu là máu tươi. Mắt hắn trợn ngược. Mồm hắn ngáp ngáp, muốn nói nhưng không ra tiếng. Ở cổ hắn, thỉnh thoảng máu vẫn còn ứ ra.

Cả làng Vũ Ðại nhao lên. Họ bàn tán rất nhiều về vụ án không ngờ ấy. Có nhiều kẻ mừng thầm, không thiếu kẻ mừng ra mặt! Có người nói xa xôi: "Trời có mắt đấy, anh em ạ!" Người khác thì nói toạc: "Thằng nào chứ hai thằng ấy chết thì không ai tiếc! Rõ thật bọn chúng nó giết nhau, nào có cần phải đến tay người khác đâu".

Mừng nhất là bọn kỳ hào ở trong làng. Họ tuôn đến để hỏi thăm, nhưng chính là để nhìn lý Cường bằng những con mắt thỏa mãn và khiêu khích. Ðội Tảo, không cần kín đáo, nói toang toang ngay ngoài chợ, trước mặt bao người: "Thằng bố chết, thằng con lớp này không khỏi người ta cho ăn bùn". Ai chả hiểu "người ta" đó là chính ông. Bọn đàn em thì bàn nhỏ: "Thằng mọt già ấy chết, anh mình nên ăn mừng". Những người biết điều thì hay ngờ vực, họ chép miệng nói: "Tre già măng mọc, thằng ấy chết, còn thằng khác, chúng mình cũng chẳng lợi tí gì đâu..."

Bà cô thị Nở chỉ vào tận mặt cháu mà đay nghiến:

-- Phúc đời nhà mày, con nhé! Chả ôm lấy ông Chí Phèo.

Thị cười và nói lãng:

-- Hôm qua làm biên bản, lý Cường nghe đâu đã tốn gần một trăm. Thiệt người lại thiệt của.

Nhưng thị lại nghĩ thầm:

-- Sao có lúc nó hiền như đất.

Và nhớ lại những lúc ăn nằm với hắn, thị nhìn trộm bà cô rồi nhìn nhanh xuống bụng:

-- Nói dại, nếu mình chửa, bây giờ hắn chết rồi, thì làm ăn thế nào?

Ðột nhiên thị thấy thoáng hiện ra một cái lò gạch cũ bỏ không, xa nhà cửa và vắng người lại qua...

Nam Cao

Videos




Làng Vũ Đại Ngày Ấy (Chí Phèo)






Giấc Mơ Chí Phèo, phần 1



Giấc Mơ Chí Phèo, phần 2